 Kính viễn vọng không gian Xuntian - Ảnh: TWITTER Hãng tin Tân Hoa xã của Trung Quốc cho biết kính thiên văn "hàng đầu thế giới" này sẽ cung cấp những hiểu biết mới về các thiên hà xa xôi, vật chất tối bí ẩn, năng lượng tối và quá trình tiến hóa trong quá khứ và tương lai của vũ trụ. Kính viễn vọng không gian Xuntian (CSST) là một đài quan sát quang học trong không gian, cho phép các nhà thiên văn học tiến hành các cuộc khảo sát bầu trời và chụp bản đồ hoặc ảnh chung về bầu trời. Theo nhà khoa học Li Ran của dự án CSST, Xuntian có thể quét được hình ảnh của 40% bầu trời và chuyển tiếp dữ liệu khổng lồ về Trái đất, để các nhà khoa học trên toàn thế giới kiểm tra. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc còn tuyên bố kính thiên văn sẽ đo vị trí, hình dạng và độ sáng của gần một tỉ thiên hà, điều này có thể giúp giải thích cách chúng tiến hóa. Kính viễn vọng Xuntian được kết nối với Trạm vũ trụ Tiangong sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm 2022. Kính thiên văn này được đặt trên cùng quỹ đạo với trạm vũ trụ, nhưng bình thường chúng hoạt động cách xa nhau. Chỉ khi cần thiết, kính viễn vọng mới cập bến trạm vũ trụ để tiếp nhiên liệu và bảo dưỡng. Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với Tân Hoa xã, ông Liu Jifeng, phó giám đốc Đài quan sát thiên văn quốc gia Trung Quốc (NAOC), tuyên bố mặc dù khẩu độ của kính thiên văn là 2m, nhưng nó có trường nhìn lớn hơn gấp 350 lần so với của Hubble. Theo các nhà nghiên cứu Trung Quốc, CSST có thiết kế gồm ống kính có 3 gương, cho phép hình ảnh đạt được chất lượng vượt trội trong phạm vi tầm nhìn lớn. CSST dự kiến chính thức bắt đầu hoạt động khoa học vào năm 2024. Về lý thuyết, kính viễn vọng này có tuổi thọ sứ mệnh 10 năm. Kính viễn vọng không gian Hubble (HST) của NASA có một gương chính 2,4m (94 inch), một gương phụ nhỏ hơn và một số thiết bị ghi có thể phát hiện rõ ràng ánh sáng tia cực tím và tia hồng ngoại. Thiết bị quan trọng nhất của nó, máy ảnh trường rộng, có thể thu được các bức ảnh trường rộng hoặc độ phân giải cao về các hành tinh và các vật thể trong và ngoài thiên hà. Những phát hiện do Hubble thực hiện được cho là đã biến đổi thiên văn học. Phép đo chính xác đầu tiên của Hubble là tốc độ giãn nở của vũ trụ, đến từ các quan sát của nó về các sao biến quang Cepheid trong các thiên hà lân cận. Hubble về lý thuyết hoạt động trong 15 năm và hiện đã tồn tại hơn 30 năm. Trong ba thập kỷ qua, Hubble là kính viễn vọng không gian lớn nhất và mạnh nhất thế giới.
Ngày 4/7, hai phi hành gia đã thực hiện chuyến đi bộ ngoài không gian đầu tiên bên ngoài trạm quỹ đạo mới của Trung Quốc để dùng cánh tay robot dài 15 m lắp đặt camera và các thiết bị khác.
Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đã công chiếu cảnh phi hành gia Lưu Bá Minh (Liu Boming) và Thang Hồng Ba (Tang Hongbo) bước ra khỏi trạm vũ trụ khi Trái đất đang quay phía dưới họ. Thành viên phi hành đoàn thứ ba, chỉ huy Nhiếp Hải Thắng (Nie Haisheng), ở lại bên trong trạm vũ trụ. Cơ quan vũ trụ Trung Quốc cho biết, hai phi hành gia Lưu Bá Minh và Thang Hồng Ba đã dành gần bảy giờ đồng hồ bên ngoài trạm vũ trụ. Trong lần đi bộ ngoài không gian này, Lưu Bá Minh đã gắn chân của mình vào cuối cánh tay tự động được điều khiển từ xa giúp giữ anh cố định tại chỗ trong khi anh sử dụng máy khoan điện và các công cụ khác để lắp đặt thiết bị.
Đây là lần thứ hai các phi hành gia Trung Quốc bước ra khỏi trạm vũ trụ của họ trong không gian. Lần gần nhất các phi hành gia Trung Quốc đi bộ ngoài không gian vũ trụ cách đây 13 năm. Đó là vào năm 2008, một nhà du hành thuộc phi hành đoàn của tàu vũ trụ Thần Châu 7 đã thực hiện chuyến đi bộ đầu tiên này. Và phi hành gia Lưu Bá Minh, người thực hiện chuyến đi bộ mới này, cũng từng là một cựu binh của sứ mệnh Thần Châu 7. Các phi hành gia lên đến trạm vũ trụ vào ngày 17/6 trong một sứ mệnh kéo dài ba tháng trên trạm quỹ đạo thứ ba của Trung Quốc.
Module đầu tiên của trạm, mang tên là Thiên Hòa (Tianhe) được phóng vào ngày 29 tháng 4. Tiếp sau đó, Trung Quốc đã phóng một tàu vũ trụ không người lái chở thức ăn và nhiên liệu lên trạm vũ trụ. Ba phi hành gia lên trạm vũ trụ ngày 17/6 trên tàu vũ trụ Thần Châu. Cơ quan vũ trụ của Trung Quốc lên kế hoạch tổng cộng 11 lần phóng từ nay đến cuối năm 2022 để bổ sung thêm hai module nữa cho trạm vũ trụ. Mô phỏng cấu trúc 3 module cơ bản của trạm vũ trụ Trung Quốc. Ảnh: CMG Với thành công của vụ phóng tàu chở người Thần Châu 14 hôm 5/6, Trung Quốc đang nhanh chóng tiến tới việc xây dựng trạm vũ trụ Thiên Cung thành một phòng thí nghiệm không gian quốc gia, CGTN hôm 12/6 đưa tin. Từ module lõi Thiên Hòa đang quay quanh Trái Đất, trạm vũ trụ sẽ mở rộng thành cấu trúc 3 module hình chữ T với Thiên Hòa ở trung tâm và hai module phòng thí nghiệm, Vấn Thiên và Mộng Thiên, ở hai bên. Vấn Thiên dự kiến phóng lên vào tháng 7 còn Mộng Thiên phóng vào tháng 10. Khi hai module này đi vào hoạt động, trạm vũ trụ sẽ có không gian sống tổng cộng hơn 110 m3 với 6 phòng ngủ, 2 phòng tắm, đủ chỗ cho 6 phi hành gia. Tổng cộng 25 tủ thí nghiệm khoa học sẽ được lắp đặt ở 3 module. Mỗi tủ giống như một phòng thí nghiệm mini có thể hỗ trợ việc tiến hành thí nghiệm. Trạm Thiên Cung dự kiến hoạt động ở quỹ đạo Trái Đất thấp với độ cao khoảng 340 - 450 km phía trên bề mặt Trái Đất. Tuổi thọ thiết kế của công trình này là 10 năm, nhưng các chuyên gia tin rằng nó có thể hoạt động hơn 15 năm khi bảo dưỡng hợp lý. Module lõi Thiên Hòa Module lõi Thiên Hòa được phóng lên quỹ đạo tháng 4/2021, là trung tâm chỉ huy và quản lý của trạm vũ trụ. Nó cung cấp sức đẩy để duy trì quỹ đạo cho trạm, đồng thời kiểm soát các điều kiện làm việc bên trong. Với chiều dài 16,6 m, đường kính tối đa 4,2 m và trọng lượng phóng 22,5 tấn, đây là tàu vũ trụ lớn nhất Trung Quốc từng phát triển. Thiên Hòa có không gian sống khoảng 50 m3, là nơi sinh hoạt chính của các phi hành gia. Họ cũng có thể tiến hành các thí nghiệm khoa học tại đây. Tổng cộng có 6 phi hành gia Trung Quốc trong hai nhiệm vụ riêng biệt đã sống và làm việc trong module này, sau đó trở về Trái Đất an toàn. 3 thành viên phi hành đoàn Thần Châu 12 là những người đầu tiên đến Thiên Hòa, làm việc từ tháng 6 đến tháng 9 năm ngoái. Phi hành đoàn Thần Châu 13 bay lên module lõi vào tháng 10/2021 và trở về Trái Đất tháng 4/2022, lập kỷ lục mới về thời gian bay trên không gian của Trung Quốc - 182 ngày. Thiên Hòa trang bị hai bến neo đậu để liên kết với hai module phòng thí nghiệm và 3 bến ghép nối dành cho các tàu chở hàng, chở người hoặc tàu vũ trụ khác. Module lõi cũng có một lối ra để phi hành gia tiến hành những hoạt động ngoài không gian. Module phòng thí nghiệm Vấn Thiên Hai module phòng thí nghiệm tương tự với module lõi về kích thước và trọng lượng, dù Trung Quốc chưa tiết lộ thêm nhiều chi tiết. Vấn Thiên chủ yếu dành cho các nghiên cứu về khoa học sự sống vũ trụ. Nó trang bị những tủ thí nghiệm có thể hỗ trợ cho thí nghiệm về sự sống, sinh thái, công nghệ sinh học, cũng như các nghiên cứu so sánh về cơ chế tăng trưởng sinh học trong nhiều điều kiện lực hấp dẫn khác nhau. Ngoài ra, tủ thí nghiệm có thể dùng để nghiên cứu sự sinh trưởng, phát triển, di truyền và lão hóa của thực vật, động vật và vi sinh vật trong không gian, cũng như nghiên cứu các hệ sinh thái khép kín. Các thiết bị khoa học trong module cũng cho phép tiến hành thí nghiệm sinh học đa cấp trên phân tử, tế bào, mô và cơ quan với nhiều phương pháp thăm dò, ví dụ như bằng ánh sáng khả kiến, huỳnh quang và hình ảnh hiển vi. Module phòng thí nghiệm Mộng Thiên Module phòng thí nghiệm Mộng Thiên chủ yếu phục vụ nghiên cứu khoa học vi trọng lực. Module này trang bị các tủ thí nghiệm cho nhiều lĩnh vực như vật lý chất lỏng, khoa học vật liệu, khoa học đốt cháy, vật lý cơ bản và công nghệ hàng không vũ trụ. Bộ đồng hồ nguyên tử lạnh đặt trong không gian đầu tiên trên thế giới, bao gồm đồng hồ hydro, đồng hồ rubidi và đồng hồ quang học, sẽ được lắp đặt trên Mộng Thiên. Chúng dự kiến tạo thành một hệ thống thời gian và tần số với độ chính xác và ổn định tần số cao nhất trong không gian, phục vụ những nghiên cứu khoa học như dịch chuyển đỏ do hấp dẫn hay đo hằng số cấu trúc tinh vi. Khi Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) ngừng hoạt động trong vài năm tới, Thiên Cung có thể trở thành trạm duy nhất còn hoạt động. Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA) tỏ thái độ sẵn sàng hợp tác quốc tế và cho phi hành gia không phải người Trung Quốc tham gia những nhiệm vụ trên trạm trong tương lai. Thu Thảo (Theo CGTN) |
