Hướng dẫn sử dụng máy khí máu động mạch abl

  • 1. tÝch khÝ m¸u ®éng m¹ch BSNT. Vò V¨n Gi¸p BM Néi tæng hîp
  • 2. gi¸ t×nh tr¹ng PaCO2, toan kiÒm (pH, PaCO2), « xy ho¸ m¸u (PaO2, SaO2) vµ kh¶ n¨ng vËn chuyÓn « xy cña m¸u (PaO2, HbO2 vµ tHb). 2. §¸nh gi¸ ®¸p øng ®iÒu trÞ cña BN - Sau thë oxy - Sau thë m¸y (cã vµ kh«ng x©m nhËp) 3. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ test chÈn ®o¸n: test g¾ng søc, test ®i bé 6 phót 4. Theo dâi t×nh tr¹ng cña BN vµ tiÕn triÓn cña bÖnh
  • 3. Kh«ng cã chèng chØ ®Þnh tuyÖt ®èi • CÈn träng: Rèi lo¹n ®«ng m¸u, ®ang dïng c¸c thuèc chèng ®«ng hoÆc tiªu sîi huyÕt. • CC§ vÞ trÝ lÊy mÉu m¸u XN: – Test Allen (-)  chäc vÞ trÝ §M kh¸c – Kh«ng chäc §M sau n¬i cã shunt gi¶i phÉu (BN TNT chu k×)
  • 4. mÉu 1. §éng m¹ch quay 2. §éng m¹ch c¸nh tay 3. §éng m¹ch ®ïi
  • 5. ¦u ®iÓm • N«ng nhÊt, dÔ sê vµ dÔ cè ®Þnh • Cã tuÇn hoµn bµng hÖ qua §M trô • Kh«ng cã nh¸nh TM lín ®i kÌm • §ì ®au h¬n so víi chäc §M kh¸c 2. Nhîc ®iÓm • Kh«ng lµm ®îc nÕu test Allen (-)
  • 6. tay 1. ¦u ®iÓm • Cã thÓ lÊy ®ù«c mÉu BP khi m¹ch ®Ëp yÕu 2. Nhîc ®iÓm • Cã TM lín ®i kÌm => nguy c¬ lÊy vµo m¸u TM • Cã d©y TK ®i ngay c¹nh => Nguy c¬ chäc vµo d©y TK
  • 7. ¦u ®iÓm • Cã thÓ lÊy ®ù«c mÉu BP khi ngõng tuÇn hoµn, tôt HA 2. Nhîc ®iÓm • §M ë s©u nhÊt => khã x¸c ®Þnh • N»m cïng TM vµ d©y TK=> nguy c¬ lÊy ph¶i m¸u TM vµ g©y ®au • Kh«ng cã tuÇn hoµn bµng hÖ
  • 8. cô • G¨ng tay • B«ng cån • G¹c v« khuÈn • Kim 22 gauge, v¸t ng¾n • Xy lanh tr¸ng Heparin • §Çu bÞt xylanh • Tói ®¸ nhá • KhÈu trang • KÝnh b¶o vÖ • GiÊy XN ghi ®Çy ®ñ th«ng sè • Xylanh, lidocain tª
  • 9. hµnh • Gi¶i thÝch cho bÖnh nh©n • §eo khÈu trang, mang kÝnh b¶o vÖ, ®i g¨ng • Lµm nghiÖm ph¸p Allen – NÕu d¬ng tÝnh: chäc §M quay – NÕu ©m tÝnh: lùa chän vÞ trÝ hoÆc PP kh¸c • TiÕn hµnh lÊy mÉu bÖnh phÈm
  • 10. 1 Bíc 4 Bíc 3 Bíc 2
  • 11. lÊy mÉu
  • 12. ®éng m¹ch
  • 13. Publishing Group Ltd.
  • 14. ®éng m¹ch
  • 15. mÉu mao m¹ch
  • 16. th¾t ®éng m¹ch • T¾c m¹ch do huyÕt khèi hoÆc t¾c m¹ch khÝ • Ph¶n vÖ víi thuèc g©y tª t¹i chç • NhiÔm khuÈn vÞ trÝ chäc, NK huyÕt • M¸u tô t¹i n¬i chäc §M (ngêi giµ) • Ch¶y m¸u • Tæn th¬ng m¹ch m¸u • T¾c ®éng m¹ch • Ph¶n x¹ phã giao c¶m • §au, tæn th¬ng thÇn kinh ngo¹i vi
  • 17. lÊy mÉu xn 1. KhÝ lÉn trong mÉu m¸u 2. Anh hëng cña chuyÓn ho¸ 3. Qu¸ thõa chÊt chèng ®«ng 4. LÊy nhÇm m¸u tÜnh m¹ch 5. Thay ®æi nhiÖt ®é
  • 18. mÉu m¸u Anh hëng KQ C¸ch ph¸t hiÖn Phßng tr¸nh  PaCO2  pH  PaO2 nÕu thÊp h¬n  PaO2 nÕu cao h¬n - QS thÊy bät khÝ trong mÉu - PaCO2 thÊp kh«ng t¬ng øng víi l©m sµng - Bá mÉu khi thÊy cã nhiÒu bät khÝ - ®uæi toµn bé khÝ cßn l¹i trong mÉu - ®Ëy nhanh èng nghiÖm sau khi lÊy
  • 19. chuyÓn ho¸ Anh hëng KQ C¸ch ph¸t hiÖn Phßng tr¸nh  PaCO2  pH  paO2 MÉu ®Ó qu¸ l©u - Kh«ng nªn ®Ó mÉu m¸u qu¸ 15 phót - B¶o qu¶n mÉu trong níc ®¸
  • 20. ®«ng ¶nh hëng KQ C¸ch ph¸t hiÖn Phßng tr¸nh  PaCO2  pH  PaO2 nÕu thÊp h¬n  PaO2 nÕu cao h¬n - QS thÊy Heparine thõa trong èng nghiÖm - ChØ tr¸ng Heparin - Nªn dïng Heparin lo¹i kh« lithium tèt h¬n sodium
  • 21. tÜnh m¹ch ¶nh hëng KQ C¸ch ph¸t hiÖn Phßng tr¸nh  PaCO2  pH PaO2 thÊp râ - Kh«ng thÊy m¸u lªn èng nghiÖm theo nhÞp - BN kh«ng cã triÖu chøng cña thiÕu « xy m¸u - H¹n chÕ lÊy mÉu ë ® M c¸nh tay hoÆc ®M ®ïi - Kh«ng nªn hót m¸u khi lÊy mÉu - Dïng kim tiªm cã ®é v¸t ng¾n - Tr¸nh chäc xuyªn ®M - So s¸nh SaO2 víi SpO2
  • 22. ®é ¶nh hëng KQ C¸ch ph¸t hiÖn Phßng tr¸nh NhiÖt ®é m¸y ph©n tÝch <,>370C lµm thay ®æi: pH PaCO2, PaO2 KiÓm tra nhiÖt ®é hiÖu chØnh cña m¸y B¶o dìng, c¨n chØnh m¸y ®Þnh kú
  • 23. thiÕt • KhÝ m¸u ®éng m¹ch: pH, PCO2, PO2, HCO3- • §iÖn gi¶i ®å: Na+, K-, Cl- • TÝnh kho¶ng trèng anion (Na+ K+) – (Cl- + HCO3-) B×nh thêng: 12  4 mmol/L
  • 24. thêng Th«ng sè B×nh thêng Toan KiÒm pH 7,35 – 7,45 < 7,35 > 7,45 PaCO2 35 – 45 mm Hg > 45 < 35 HCO3- 22 – 28 mEq/L < 22 > 28 BE (-2) – (+2) < -2 > +2 PaO2 80 – 100 mmHg SaO2 > 95 %
  • 25. tÝch khÝ m¸u • Bíc 1: KhÝ m¸u toan hay kiÒm? • Bíc 2: RL ®ã cã ph¶i do h« hÊp kh«ng? • Bíc 3: RL ®ã cã ph¶i do chuyÓn ho¸ kh«ng? • Bíc 4: Rèi lo¹n cßn bï hay mÊt bï, møc ®é bï thÕ nµo? Rèi lo¹n cÊp hay m¹n tÝnh?
  • 26. m¸u toan hay kiÒm? • Dùa vµo pH m¸u - B×nh thêng: pH tõ 7,35-7,45 - Toan m¸u: pH < 7,35 - KiÒm m¸u: pH > 7,45 NÕu pH trong giíi h¹n BT, KQ cã thÓ BT hoÆc rèi lo¹n bï hoµn toµn
  • 27. ®ã cã ph¶i do h« hÊp? • Dùa vµo PaCO2 - B×nh thêng: PaCO2 tõ 35- 45 mm Hg - Toan m¸u cã thÓ liªn quan ®Õn h« hÊp PaCO2 > 45 mm Hg - KiÒm m¸u cã thÓ liªn quan ®Õn h« hÊp PaCO2 < 35 mm Hg
  • 28. cã ph¶i do chuyÓn ho¸? • Dùa vµo HCO3- – B×nh thêng: 22 – 28 mEq/L – HCO3- <22 mEq/L: toan m¸u cã thÓ do chuyÓn ho¸ – HCO3- > 28 mEq/L: kiÒm m¸u cã thÓ do chuyÓn ho¸
  • 29. cßn bï hay mÊt bï? Møc ®é bï: – Bï hoµn toµn: pH b×nh thêng – Bï mét phÇn: §· ®¸p øng nhng pH cha BT – MÊt bï: pH m¸u RL, kh«ng cã ®¸p øng bï
  • 30. hay m¹n tÝnh? Rối loạn Thay ®æi tiªn ph¸t §¸p øng bï Toan chuyÓn ho¸  HCO3-  1-1,5 mmHg PaCO2 -  1 mmol/L HCO3- KiÒm chuyÓn ho¸  HCO3-  0, 25-0,1 mmHg PaCO2 -  1 mmol/ HCO3- Toan h« hÊp cÊp  PaCO2  1 mmol/L HCO3- -  10 mmHg PaCO2 Toan h« hÊp m¹n  3-3.5 mmol/L HCO3- -  10 mmHg PaCO2 KiÒm h« hÊp cÊp  PaCO2  2 mmol/L HCO3- -  10 mmHg PaCO2 KiÒm h« hÊp m¹n  4-5 mmol/L HCO3- -  10 mmHg PaCO2
  • 31. qu¶ khÝ m¸u Toan h« hÊp mÊt bï Toan chuyÓn ho¸ mÊt bï Toan h« hÊp bï 1 phÇn Toan chuyÓn ho¸ bï 1 phÇn Toan h« hÊp bï hoµn toµn Toan chuyÓn ho¸ bï hoµn toµn KiÒm h« hÊp mÊt bï KiÒm chuyÓn ho¸ mÊt bï KiÒm h« hÊp bï 1 phÇn KiÒm chuyÓn ho¸ bï 1 phÇn KiÒm h« hÊp bï hoµn toµn KiÒm chuyÓn ho¸ bï hoµn toµn B×nh thêng KQ ph©n tÝch sai Toan HH- CH hçn hîp KiÒm HH- CH hçn hîp
  • 32. sè MÊt bï Bï mét phÇn Bï hoµn toµn pH < 7,35 < 7,35 7,35 - 7,45 HCO3- (mEq/l) < 22 < 22 < 22 PaCO2 mmHg BT < 35 < 35
  • 33. nh©n: • MÊt HCO3 • ø ®äng axit: – Néi sinh – Ngo¹i sinh • Pha lo·ng dÞch ngo¹i bµo b»ng dung dÞch kh«ng cã HCO3
  • 34. øng cña c¬ thÓ: • Phæi: t¨ng th¶i CO2 (sím, nhanh) → bï trõ b»ng kiÒm h« hÊp • ThËn: t¨ng th¶i axit, t¨ng t¸i hÊp thu HCO3 (muén)
  • 35. sµng: – Thë nhanh s©u (Kussmaul) – TriÖu chøng l©m sµng thêng lÉn víi triÖu chøng cña bÖnh nguyªn nh©n – Nguy c¬: tôt HA (øc chÕ co bãp c¬ tim, gi·n m¹ch ngo¹i biªn) – Rèi lo¹n nhÞp thÊt, phï phæi cÊp, thiÕu oxy tæ chøc
  • 36. m¸u: – pH < 7,35 – HCO3 ˉ < 20 mEq/L – PCO2 < 35 mmHg
  • 37. chuyÓn ho¸ cã t¨ng kho¶ng trèng anion – T¨ng s¶n xuÊt axÝt • Toan lactic: – ThiÕu oxy tæ chøc – Suy tÕ bµo gan • Toan xªt«n: – §¸i th¸o ®êng – Do rîu, do ®ãi • Tiªu c¬ v©n nÆng
  • 38. Toan chuyÓn ho¸ cã t¨ng kho¶ng trèng anion – Ngé ®éc • Salicylat • Methanol – Gi¶m th¶i acid • Suy thËn cÊp • Suy thËn m¹n (giai ®o¹n cuèi)
  • 39. chuyÓn ho¸ cã kho¶ng trèng anion b×nh thêng – MÊt HCO3 qua tiªu ho¸: • Øa ch¶y • Dß mËt, dß tuþ, dß ruét – MÊt HCO3 qua thËn: • Toan èng thËn • Cêng cËn gi¸p • Hypoaldosteronism
  • 40. chuyÓn ho¸ – Xö trÝ nguyªn nh©n lµ chñ yÕu – Trong toan CH nÆng, toan CH do mÊt HCO3: dung dÞch kiÒm NaHCO3 1,4% (168 mmol/L) 6 ml = 1mmol NaHCO3 4,2% (504 mmol/L) 2 ml = 1mmol NaHCO3 8,4% (1008mmol/L) 1 ml = 1mmol 1 g cã 12 mmol bicarbonat + 12 mmol Na
  • 41. dïng dung dÞch kiÒm khi toan m¸u nÆng (pH < 7,10; bicarbonat < 10) Môc tiªu: trong 4-6 giê ®a ®îc pH >7,20; bicarbonat kho¶ng 14-16 Cã thÓ íc tÝnh lîng bicarbonat thiÕu: 0,4 x P x (20 - HCO3 bn) 0,6 x P x (14 - HCO3 bn) C«ng thøc íc tÝnh chØ lµ t¬ng ®èi. CÇn XN l¹i khÝ m¸u ®Ó theo dâi diÔn biÕn
  • 42. Läc m¸u ngoµi thËn: Toan lactic nÆng, toan nÆng ë bn suy thËn v« niÖu Lu ý: – HCO3 khuÕch t¸n chËm vµo dÞch n·o tuû  DNT cã thÓ vÉn toan trong khi toan m¸u ®· ®îc söa ch÷a.  vÉn cßn thë nhanh t¨ng th«ng khÝ bï trõ, dÉn ®Õn kiÒm h« hÊp. – Khi truyÒn HCO3 cã nguy c¬: h¹ K m¸u, kiÒm chuyÓn ho¸, toan trong tÕ bµo, t¨ng g¸nh thÓ tÝch  theo dâi tèt.
  • 43. sè MÊt bï Bï mét phÇn Bï hoµn toµn pH > 7,45 > 7,45 7,35 - 7,45 HCO3- (mEq/l) > 28 > 28 > 28 PaCO2 mmHg BT > 45 > 45
  • 44. c¬ng: • T¨ng nång ®é HCO3 huyÕt t¬ng (nguyªn ph¸t) lµm t¨ng pH m¸u C¬ chÕ: • T¨ng bicarbonat huyÕt t¬ng: • MÊt H+ dÞch ngo¹i bµo lµm t¨ng t¹o HCO3 • Cung cÊp qu¸ nhiÒu HCO3
  • 45. chÕ: • MÊt níc ngoµi tÕ bµo (dÞch mÊt cã nång ®é Clo cao h¬n vµ bicarbonat thÊp h¬n dÞch ngo¹i bµo) • Gi¶m bµi tiÕt bicarbonat qua thËn: – Gi¶m läc cÇu thËn – T¨ng t¸i hÊp thu bicarbonat (gi¶m K m¸u, mÊt Clo, gi¶m thÓ tÝch hiÖu qu¶)
  • 46. øng cña c¬ thÓ khi nång ®é bicarbonat t¨ng • HÖ ®Öm: HCO3 - + H+ → CO2 + H2O • §¸p øng h« hÊp: Gi¶m th«ng khÝ, dÉn ®Õn t¨ng CO2 vµ PaCO2. (cã giíi h¹n v× gi¶m th«ng khÝ sÏ lµ gi¶m PaO2) • ThËn: T¨ng th¶i trõ HCO3 - (trõ khi cã yÕu tè ng¨n c¶n thËn th¶i HCO3 -)
  • 47. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh – L©m sµng: Ýt ®Æc hiÖu CÇn nghÜ ®Õn chÈn ®o¸n: • LÉn lén, u ¸m, h«n mª, co giËt • N«n, dÉn lu dÞch d¹ dµy, dïng lîi tiÓu • YÕu c¬ hoÆc co c¬ (chuét rót, m¸y c¬), c¬n tetanie, t¨ng FXGX • KiÒm CH nÆng (pH > 7,6) cã thÓ g©y rèi lo¹n nhÞp tim nÆng
  • 48. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh – XÐt nghiÖm • PH > 7,45 • PaCO2 > 45 • HCO3- > 28
  • 49. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n – KiÒm chuyÓn ho¸ ®¸p øng víi Clo (NaCl) Cl- niÖu < 10 mmol/L • RL d¹ dµy-ruét – N«n, hót dÞch d¹ dµy – U nhung mao (villous adenoma) cña ®¹i trµng • §iÒu trÞ thuèc lîi tiÓu • Giai ®o¹n ®iÒu chØnh t¨ng CO2 m¹n tÝnh
  • 50. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n – KiÒm chuyÓn ho¸ kh«ng ®¸p øng víi Clo (NaCl) Cl- niÖu > 20 mmol/L • T¨ng ho¹t tÝnh mineralocorticoid – Cêng aldosterone – Héi chøng Cushing – Héi chøng Batter – Dïng qu¸ nhiÒu cam th¶o • MÊt K (h¹ K m¸u) nÆng
  • 51. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n – Kh«ng xÕp lo¹i (cung cÊp thõa HCO3-) • Dïng nhiÒu chÊt kiÒm • Giai ®o¹n phôc håi cña toan chuyÓn ho¸ • Dïng chÊt kh¸ng toan d¹ dµy vµ nhùa trao ®æi cation ë bÖnh nh©n suy thËn • TruyÒn nhiÒu m¸u hoÆc huyÕt t¬ng (> 10 ®¬n vÞ) • ¡n l¹i ®êng sau mét thêi gian bÞ ®ãi ¨n • Dïng liÒu cao carbenicillin hoÆc penicillin
  • 52. Xö trÝ – §iÒu trÞ nguyªn nh©n: lµ chñ yÕu – §iÒu trÞ triÖu chøng: dïng Clo hoÆc dung dÞch axit • KiÒm chuyÓn ho¸ ®¸p øng víi Clo: NaCl hoÆc KCl (uèng hoÆc truyÒn tÜnh m¹ch)
  • 53. Xö trÝ – §iÒu trÞ triÖu chøng: • KiÒm chuyÓn ho¸ kh«ng ®¸p øng víi Clo: ®iÒu trÞ triÖu chøng khi kiÒm m¸u nÆng, cha gi¶i quyÕt nhanh chãng ®îc nguyªn nh©n Acetazolamide (t¨ng bµi niÖu HCO3 - vµ K) Dung dÞch axit (HCl lo·ng, arginin chlorhydrat hoÆc ammonium chlorhydrat) Läc m¸u
  • 54. sè MÊt bï Bï mét phÇn Bï hoµn toµn pH < 7,35 < 7,35 7,35 - 7,45 PaCO2 mmHg ≥ 45 ≥ 45 ≥ 45 HCO3- (mEq/l) BT ≥ 28 ≥ 28
  • 55. c¬ng: • T¨ng CO2 (rèi lo¹n tiªn ph¸t) dÉn ®Õn gi¶m pH m¸u • Gi¶m th«ng khÝ phÕ nang: – CÊp: hÖ thèng ®Öm trong TB ph¶n øng  t¹o ra HCO3 (1 mmol/10 mmHg PCO2), thËn kh«ng tham gia (12-24 giê ®Çu). – M¹n tÝnh: thËn H+ vµ t©n t¹o HCO3 (3,5 mmol/10 mmHg PCO2 (sau vµi ngµy). • Söa ch÷a toan h« hÊp: phôc håi th«ng khÝ phÕ nang
  • 56. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh – L©m sµng • Gi¶m th«ng khÝ phÕ nang (thë chËm, ngõng thë hoÆc thë nhanh n«ng) • Tim m¹ch: nhÞp tim nhanh, t¨ng hoÆc gi¶m HA, • ThÇn kinh: ®au ®Çu, ®ê ®Én, kÝch thÝch, flapping tremor, h«n mª • Da: tÝm, v· må h«i
  • 57. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh – KhÝ m¸u • pH < 7,35 • PaCO2 > 45 • HCO3 > 28
  • 58. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh – Toan h« hÊp cÊp: • L©m sµng thêng cã ®Çy ®ñ c¸c triÖu chøng (nh ®· m« t¶) • HCO3 thêng chØ t¨ng nhÑ (< 30 mmol/L) – Toan h« hÊp m¹n tÝnh • L©m sµng: thêng kh«ng cã triÖu chøng hoÆc kÝn ®¸o. • BÖnh c¶nh næi bËt c¸c triÖu chøng bÖnh phæi m¹n tÝnh. • KhÝ m¸u: pH gi¶m nhÑ (>7,25), HCO3 t¨ng cao
  • 59. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n –Gi¶m th«ng khÝ nguån gèc ngo¹i biªn • Tæn th¬ng tuû cæ: b¹i liÖt, chÊn th¬ng • BÖnh thÇn kinh ngo¹i biªn: h/c Guillain-BarrÐe • BÖnh c¬: nhîc c¬, liÖt chu kú • Gï vÑo cét sèng
  • 60. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n – Gi¶m th«ng khÝ nguån gèc trung ¬ng • Héi chøng Picwick • Dïng thuèc øc chÕ h« hÊp • KiÒm chuyÓn ho¸ nÆng • Héi chøng ngõng thë khi ngñ • Thë oxy lu lîng cao ë bÖnh nh©n bÞ suy h« hÊp m¹n tÝnh
  • 61. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n – Gi¶m th«ng khÝ nguån gèc phÕ nang • ARDS • Phï phæi cÊp • Hen phÕ qu¶n nÆng • Trµn m¸u hoÆc trµn khÝ mµng phæi • §ît mÊt bï cña suy h« hÊp m¹n
  • 62. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n – T¾c nghÏn ®êng thë • DÞ vËt ®êng thë • Co th¾t thanh qu¶n – Th«ng khÝ nh©n t¹o: ®Æt th«ng sè kh«ng ®óng hoÆc dïng ph.ph¸p chÊp nhËn t¨ng CO2
  • 63. h« hÊp – §iÒu trÞ bÖnh nguyªn nh©n (khã kh¨n trong toan h« hÊp m¹n tÝnh) – §iÒu trÞ triÖu chøng – Xö trÝ t×nh tr¹ng gi¶m th«ng khÝ phÕ nang: – Xö trÝ c¸c yÕu tè g©y gi¶m th«ng khÝ (chèng co th¾t, ø ®äng ®êm...) – Th«ng khÝ nh©n t¹o – Khi toan nÆng: truyÒn dÞch cÇn thËn träng, tr¸nh nguy c¬ phï phæi.
  • 64. sè MÊt bï Bï mét phÇn Bï hoµn toµn pH > 7,45 > 7,45 7,35 - 7,45 PaCO2 mmHg ≤ 35 ≤ 35 ≤ 35 HCO3- (mEq/l) BT ≤ 22 ≤ 22
  • 65. Gi¶m CO2 (do t¨ng th«ng khÝ) • §¸p øng bõ trõ: • HÖ thèng ®Öm: ph¶n øng ngay sau vµi phót, t×nh tr¹ng c©n b»ng ®îc duy tr× kho¶ng 2 giê • ThËn: gi¶m bµi tiÕt axit (gi¶m t¸i hÊp thu HCO3- ,gi¶m t©n t¹o HCO3-), cÇn 24-48 H ®Ó ®¹t ®îc d¸p øng tèi ®a.
  • 66. KiÒm h« hÊp cÊp H+ s¶n xuÊt ra tõ hÖ thèng ®Öm sÏ kÕt hîp víi HCO3- dÉn ®Õn gi¶m nång ®é HCO3- (2 mmol (1- 3)/10 mmHg PaCO2) • KiÒm h« hÊp m¹n tÝnh ThËn tham gia ( gi¶m th¶i H+) HCO3- gi¶m 4 mmol (2-5)/10 mmHg PaCO2
  • 67. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh – L©m sµng • Thë nhanh • TriÖu chøng kÝch thÝch thÇn kinh c¬: dÞ c¶m ®Çu chi, co rót c¬, ï tai- cã thÓ t¨ng ph¶n x¹ g©n x- ¬ng, tetani, co giËt • KiÒm m¸u nÆng: cã thÓ rèi lo¹n nhÞp tim tr¬, thay ®æi diÖn tim kiÓu thiÕu m¸u côc bé, tæn th¬ng n·o (do co m¹ch n·o)
  • 68. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh – XÐt nghiÖm • pH > 7,45 • PaCO2 < 35 • HCO3- < 20
  • 69. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n ChÈn ®o¸n chñ yÕu b»ng l©m sµng – T¨ng th«ng khÝ do kÝch thÝch h« hÊp trung ¬ng • Lo l¾ng • Sèt • §au • Tæn th¬ng thÇn kinh trung ¬ng: chÊn th¬ng sä n·o, u n·o, TBMMN, viªm n·o... • Ngé ®éc salicylat
  • 70. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n – T¨ng th«ng khÝ do kÝch thÝch h« hÊp ngo¹i biªn • ThiÕu oxy m¸u • BÖnh phæi: nhåi m¸u phæi, viªm phæi, bÖnh phæi kÏ • Suy tim ø huyÕt • ThiÕu m¸u nÆng • Lªn cao
  • 71. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n – Kh«ng ch¾c ch¾n • Suy tÕ bµo gan (c¬ chÕ cha râ) • NhiÔm trïng do VK Gr (-) – Th«ng khÝ nh©n t¹o víi th«ng sè kh«ng phï hîp
  • 72. Xö trÝ §iÒu trÞ nguyªn nh©n: lo¹i bá yÕu tè lµm t¨ng th«ng khÝ, ®iÒu trÞ thiÕu oxy m¸u.
  • 73. kiÒm hçn hîp • Toan h« hÊp + toan chuyÓn ho¸ • Toan h« hÊp + kiÒm chuyÓn ho¸ • KiÒm h« hÊp + toan chuyÓn ho¸ • KiÒm h« hÊp + kiÒm chuyÓn ho¸ • Toan chuyÓn ho¸ + kiÒm chuyÓn ho¸
  • 74. hçn hîp
  • 75. hçn hîp
  • 76. tÝch khÝ m¸u
  • 77. hay m¹n tÝnh? Rối loạn Thay ®æi tiªn ph¸t §¸p øng bï Toan chuyÓn ho¸  HCO3-  1-1,5 mmHg PaCO2 -  1 mmol/L HCO3- KiÒm chuyÓn ho¸  HCO3-  0, 25-0,1 mmHg PaCO2 -  1 mmol/ HCO3- Toan h« hÊp cÊp  PaCO2  1 mmol/L HCO3- -  10 mmHg PaCO2 Toan h« hÊp m¹n  3-3.5 mmol/L HCO3- -  10 mmHg PaCO2 KiÒm h« hÊp cÊp  PaCO2  2 mmol/L HCO3- -  10 mmHg PaCO2 KiÒm h« hÊp m¹n  4-5 mmol/L HCO3- -  10 mmHg PaCO2
  • 128. MÁU Rối loạn toan kiềm 1. Xác định tình trạng toan hay kiềm (pH) 2. Xác định rối loạn tiên phát  HCO3- > 28 kiềm chuyển hoá  HCO3- < 22 toan chuyển hoá  PaCO2 > 45 toan hô hấp  PaCO2 < 35 kiềm hô hấp  Ghép với pH máu, nếu trùng thì là rối loạn tiên phát
  • 129. BẢN 1. Thăng bằng kiềm - toan  pH = 7,35-7,45  pH > 7,4: nhiễm kiềm (alkalosis) • pH > 7,45: kiÒm m¸u (alkalemia)  pH < 7,4: nhiễm toan (acidosis) • pH < 7,35: toan m¸u (acidemia)  Phương trinh Henderson-Hasselbalch pH = 6,1 + log ([HCO3 -]/[H2CO3])
  • 130. BẢN 1. Nguồn gốc axít  Axít cố định:  Axít bay hơi: H2CO3 2. Cơ chế giữ thăng bằng pH  Hệ đệm (hệ đệm bicarbonate)  Loại bỏ ion H+ (phổi, thận)
  • 131. MÁU Rối loạn ôxy hoá máu 1. Tính PAO2 PAO2 = 713 x FiO2 – PaCO2 x 1,25 2. Tính D(A-a)O2 D(A-a)O2 = PAO2 - PaO2 FiO2 = 21%, D(A-a)O2 = 10-15 mmHg FiO2 = 100%, D(A-a)O2 = 30-50 mmHg
  • 132. §O¸N pH (7,35-7,45) HCO3 (22-28) PaCO2 (35-45) Toan chuyÓn ho¸   * KiÒm chuyÓn ho¸   * Toan h« hÊp  *  KiÒm h« hÊp  * 
  • 133. Publishing Group Ltd.
  • 134. Publishing Group Ltd. Williams, A. J BMJ 1998;317:1213-1216 No Caption Found
  • 135. Publishing Group Ltd. Williams, A. J BMJ 1998;317:1213-1216 No Caption Found
  • 136. Publishing Group Ltd. Williams, A. J BMJ 1998;317:1213-1216 No Caption Found
  • 137. Publishing Group Ltd. Williams, A. J BMJ 1998;317:1213-1216 No Caption Found
  • 138. Publishing Group Ltd. Williams, A. J BMJ 1998;317:1213-1216 No Caption Found
  • 139. Publishing Group Ltd. Williams, A. J BMJ 1998;317:1213-1216 No Caption Found
  • 140. Publishing Group Ltd. Williams, A. J BMJ 1998;317:1213-1216 No Caption Found
  • 141. Publishing Group Ltd. Williams, A. J BMJ 1998;317:1213-1216 No Caption Found