Tư vấn hướng nghiệp là một hoạt động quan trọng trong xã hội hiện nay. Nhận được sự tư vấn kịp thời và đúng đắn sẽ tạo cơ hội cho bạn trong việc lựa chọn được ngành nghề phù hợp với mong ước và năng lực của bản thân. Show Triết gia nổi tiếng Aristolte đã từng nói: “Mục đích chính đáng nhất của con người trong đời là nhận thức bản thân mình một cách toàn diện, phát triển các tiềm năng của mình đến độ viên mãn, và từ đó hoàn thiện mình. Cuộc sống tốt đẹp là kết quả của sự phát triển toàn mãn năng lực, tư chất và nhân cách của con người. Một cá nhân không thực hiện được điều này sẽ luôn dằn vặt, tự bất mãn với chính mình. Sự suy sụp tinh thần ấy bộc lộ qua các biểu hiện buồn chán, đau khổ, những dấu hiệu của một cuộc sống bất hạnh. Còn người nào nhận thức và phát huy được bản chất cũng như năng lực tiềm ẩn của mình sẽ có được cuộc sống thỏa nguyện”. Từ quan điểm trên, chúng ta có thể thấy: được sống trọn vẹn với hết tiềm năng của mình là mục tiêu lớn nhất của đời người để tạo nên một cuộc sống viên mãn.
Hoạt động tư vấn hướng nghiệp là gì?Công việc và sự nghiệp đóng vai trò quan trọng và thiết yếu, bởi hầu hết chúng ta đều sẽ dành ít nhất một phần ba cuộc đời để làm việc. Sự phát triển nghề nghiệp không chỉ dừng lại ở lựa chọn một chuyên ngành để theo đuổi, lựa chọn một công việc phù hợp sau khi ra trường, mà phát triển sự nghiệp thực sự là một quá trình liên tục và kéo dài suốt cuộc đời. Điều này đòi hỏi chúng ta phải bỏ ra nhiều công sức, thời gian, tâm huyết và sự kiên trì để có thể tìm được một công việc phù hợp đem lại cho bản thân cảm giác hạnh phúc thực sự. Có rất nhiều các yếu tố khác nhau ảnh hưởng tới sự phát triển nghề nghiệp của mỗi người, trong đó bao gồm: sở thích, khả năng, tính cách, giá trị, hoàn cảnh cá nhân và môi trường xã hội. Những yếu tố này lại thay đổi theo thời gian cùng với sự trưởng thành và trải nghiệm, do đó vào bất cứ giai đoạn nào của cuộc đời, chúng ta cũng cần tự nhìn nhận, đánh giá lại để tiếp tục định hướng tương lai cho mình.
Vậy tư vấn hướng nghiệp là gì? Tư vấn hướng nghiệp là hoạt động giúp bạn có thể nhận biết và thấu hiểu bản thân cũng như thế giới nghề nghiệp trong hoàn cảnh xã hội nhất định, từ đó đưa ra các lựa chọn nghề nghiệp, con đường phát triển bản thân và sự nghiệp phù hợp. Hoạt động tư vấn hướng nghiệp bao gồm hai mục đích: ngắn hạn và dài hạn. Về ngắn hạn, tư vấn hướng nghiệp sẽ giúp bạn tìm ra hướng đi phù hợp khi bạn đến thời điểm cần thiết phải đưa ra quyết định nghề nghiệp. Còn về lâu dài, hoạt động tư vấn hướng nghiệp sẽ hỗ trợ bạn vượt qua những khó khăn trong quá trình tìm việc, làm việc và xây dựng sự nghiệp, cung cấp các kiến thức, kỹ năng cần thiết để bạn tự định hướng và đưa ra những quyết định nghề nghiệp hợp lý. Vì sao chúng ta cần được tư vấn hướng nghiệp?Lựa chọn nghề nghiệp có thể là một thử thách thực sự khiến chúng ta phải đau đầu suy nghĩ. Đã bao giờ bạn băn khoăn trăn trở về tương lai và có một hay nhiều dấu hiệu sau đây:
Nếu bạn nhìn thấy hình ảnh bản thân mình qua những dấu hiệu trên, thì có nghĩa là bạn đang trải qua giai đoạn khủng hoảng tuổi đôi mươi. Và không chỉ riêng bạn, học sinh trung học phổ thông, sinh viên đại học, thậm chí những người trưởng thành đang đi làm hay có nguyện vọng thay đổi nghề nghiệp đều phải đối mặt với hàng tá những vấn đề khó khăn như thế này. Khi chúng ta hoang mang, mất định hướng và chưa thể tìm ra câu trả lời thì đây là lúc mà hoạt động tư vấn hướng nghiệp trở nên rất hữu ích trong việc hỗ trợ giải đáp những thắc mắc trên. Ai là đối tượng của hoạt động tư vấn hướng nghiệp?Bởi vì hướng nghiệp là một hoạt động sẽ theo chúng ta cả đời, nên đối tượng của tư vấn hướng nghiệp cũng rất đa dạng về lứa tuổi, trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc, trải nghiệm và hoàn cảnh xã hội. Những người cần được tư vấn hướng nghiệp có thể là học sinh các cấp, sinh viên đại học, người trưởng thành đang tìm kiếm việc làm hoặc đã có kinh nghiệm đi làm nhiều năm, thậm chí cả những người đã đạt được những thành công nhất định trong sự nghiệp. Bạn sẽ được tư vấn hướng nghiệp bởi ai?Nhà tư vấn hướng nghiệp là chuyên gia có thể hỗ trợ thân chủ của mình thiết lập kế hoạch cụ thể cho việc phát triển sự nghiệp và đạt được các mục tiêu nghề nghiệp nhất định. Họ là những người giàu kinh nghiệm và am hiểu về các lĩnh vực giáo dục, tâm lý, nhân sự, khoa học công nghệ, kinh tế thị trường... Vì vậy họ có thể làm việc với đa dạng các đối tượng, từ các độ tuổi, địa vị, hoàn cảnh xã hội khác nhau, đến trình độ học vấn và trải nghiệm sống khác nhau. Những chuyên gia này có thể đưa ra định hướng phù hợp để hỗ trợ thân chủ, từ học sinh cấp 3 cho tới những người đã ra trường đi làm nhiều năm, thậm chí là những người vị trí cấp cao trong công việc. Nếu bạn là một người đang trong quá trình tìm việc hoặc gặp khó khăn trong việc định hướng sự nghiệp, nhà tư vấn hướng nghiệp có thể giúp bạn đạt được hiệu quả tối đa trong việc lên kế hoạch và trong quá trình đưa ra quyết định để từ đó bạn có thể tìm được con đường nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu của mình.
NHÀ TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP SẼ:
NHÀ TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP SẼ KHÔNG:
Có thể nói, làm việc với một nhà tư vấn hướng nghiệp chuyên nghiệp là quá trình giúp bạn thấu hiểu bản thân mình, nhận biết được mình phù hợp nhất với nghề nghiệp như thế nào dựa trên những đặc điểm cá nhân và xây dựng một sự nghiệp như bạn mong muốn. MVN
Theo UNESCO:
Ở tầm vĩ mô, hướng nghiệp là hệ thống biện pháp tác động của Nhà nước, tổ chức hoạt động của nhiều cơ quan khác nhau trong xã hội, giúp cho con người lựa chọn và xác định được vị trí nghề nghiệp của mình trong cuộc sống. Theo tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình sách Giáo dục hướng nghiệp lớp 10 thì trong trường phổ thông:
Gần đây, khái niệm Giáo dục hướng nghiệp thường được sử dụng trong các tài liệu tập huấn nhằm nhấn mạnh hơn công tác hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông. Có thể hiểu rằng giáo dục hướng nghiệp là một quá trình thống nhất, gắn bó chặt chẽ với nhau, diễn ra trong toàn bộ quá trình phát triển nghề nghiệp của con người. Giáo dục hướng nghiệp nhằm định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Cụ thể, Giáo dục học cho rằng Giáo dục hướng nghiệp là các tác động có hệ thống giúp thế hệ trẻ có cơ sở khoa học trong việc chọn nghề sao cho phù hợp với những yêu cầu của sự phân công lao động xã hội, có tính đến hứng thú và năng lực của từng cá nhân, sao cho mỗi học sinh tìm thấy niềm vui, hạnh phúc khi cống hiến sức mình cho sự phát triển chung của cộng đồng, của xã hội. Bên cạnh đó, công tác hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông, hay nói cách khác, Giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông cũng nhằm giáo dục học sinh rèn luyện thái độ yêu lao động và kỹ năng tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân sau khi ra khỏi môi trường học đường. Theo Đặng Danh Ánh (1982)*, giáo dục hướng nghiệp nói chung có 4 giai đoạn liên tiếp nhau: Định hướng nghề, Tư vấn nghề, Tuyển chọn nghề và Thích ứng nghề. Hai giai đoạn đầu diễn ra ở nhà trường phổ thông, hai giai đoạn sau diễn ra ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, các cơ sở sản xuất kinh doanh, sử dụng lao động. Thật vậy, có thể cho rằng Giáo dục hướng nghiệp ở trường phổ thông là bước khởi đầu quan trọng trong quá trình phát triển nhân lực. Trên bình diện cá nhân, hướng nghiệp là hệ thống các giải pháp dựa trên cơ sở tâm lý học, sinh lý học, giáo dục học, xã hội học và nhiều khoa học khác để giúp học sinh chọn nghề phù hợp với nhu cầu xã hội, đồng thời thỏa mãn tối đa nguyện vọng, thích hợp với năng lực, sở trường và điều kiện tâm sinh lý cá nhân để họ có thể phát triển tới đỉnh cao trong nghề nghiệp, cống hiến được nhiều cho xã hội cũng như tạo lập được cuộc sống tốt đẹp cho bản thân. Trên bình diện vĩ mô xã hội, hướng nghiệp nhằm góp phần phân bố hợp lý và sử dụng có hiệu quả nhất nguồn nhân lực, vốn quý của đất nước để phục vụ cho sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Nói tóm lại, Giáo dục hướng nghiệp là hệ thống các giải pháp của gia đình, nhà trường và xã hội, trong đó nhà trường đóng vai trò chủ đạo nhằm hướng dẫn và chuẩn bị cho thế hệ trẻ sẵn sàng đi vào lao động ở các ngành nghề tại những nơi xã hội đang cần phát triển, đồng thời lại phù hợp với hứng thú, năng lực cá nhân. Như vậy, thực chất của Giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông không phải là sự quyết định nghề cho mỗi học sinh mà là sự tuyên truyền, giáo dục, điều chỉnh động cơ, hứng thú nghề nghiệp của học sinh nhằm giải quyết mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội, giữa cá nhân và thế giới nghề nghiệp, giáo dục sự lựa chọn nghề một cách có ý thức nhằm đảm bảo cho mỗi cá nhân tìm thấy động lực, hạnh phúc trong lao động nghề nghiệp và có cơ hội đạt năng suất cao, cống hiến nhiều nhất cho sự phát triển của xã hội. ___________ * Đặng Danh Ánh (1982), “Góp phần tìm hiểu vấn đề hướng nghiệp”, Tạp chí Giáo dục, số 2-1982. |
