Viêm da tiết bã nhờn là bệnh về da gặp ở hai nhóm bệnh nhân riêng biệt. Thể trẻ nhỏ được đặc trưng bằng những vẩy lớn màu vàng trên da đầu, mặt, vùng quấn tã và thường tự khỏi. Thể người lớn ảnh hưởng đến da đầu, mặt, trước ngực kèm theo ngứa không tương xứng với mức độ tương đối nhẹ của vẩy và hồng ban. Show
Tỷ lệ hiện mắc và bệnh nguyên[sửa | sửa mã nguồn]Viêm da tiết bã nhờn ở trẻ em là tình trạng tương đối phổ biến ở trẻ nhỏ và có thể gây nhầm lẫn với viêm da tạng dị ứng ở trẻ nhỏ. Bệnh nguyên còn chưa rõ. Không có bất kỳ sự liên quan nào giữa thể viêm da tiết bã nhờn ở trẻ nhỏ và người lớn, và cũng không có bằng chứng rằng trẻ em bị viêm da tiết bã nhờn lúc còn nhỏ lại có nguy cơ cao hơn thể người lớn về sau này. Viêm da tiết bã nhờn ở người lớn ít gặp hơn nhưng lại dai dẳng hơn. Thường gặp nhất ở nam trưởng thành và thường ở trên thân người tại những nang lông và được gọi là viêm nang lông tăng tiết bã nhờn. Viêm da tiết bã nhờn mức độ nhẹ là thường gặp ở người lớn. Mặc dù tên gọi là như vậy nhưng vẫn chưa phát hiện ra sự thay đổi cả về số lượng và chất trong quá trình tiết chất bã nhờn ở cả trẻ nhỏ và người lớn. Pitirosporum ovale được tìm thấy với số lượng lớn hơn trên da bình thường ở những bệnh nhân viêm da tiết bã nhờn và có một tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng với liệu pháp kháng nấm tại chỗ. Những dẫn chứng này rõ rang coi Pitirosporum ovale như là yếu tố bệnh nguyên mặc dù chưa xác định được yếu tố này có vai trò tiên phát hay thứ phát. Biểu hiện lâm sàng[sửa | sửa mã nguồn]Ở trẻ nhỏ, thường có biểu hiện từ rất nhỏ với những vẩy vàng lớn ở trên da đầu lan xuống trán. Cũng thường thấy tổn thương ở trên thân người vùng quấn tã lót và nách. Không ngứa và trẻ thường vẫn ăn, ngủ tốt. Đây là điểm có giá trị chẩn đoán trong bệnh viêm da tiết bã nhờn và để phân biệt với viêm da tạng dị ứng. Ở người lớn, bao gồm những tổn thương riêng rẽ trông giống như tráng men, màu đỏ hoặc màu vàng, ngứa nhẹ hoặc không có triệu chứng, chủ yếu ở trên thân người. Những vị trí thường có tổn thương là vùng cán ức, nách, rãnh dưới vú, bẹn, tai ngoài. Tổn thương ở mặt phổ biến hơn ở nam giới và có thể rất dai dẳng, đặc biệt là rãnh mũi môi. Những tổn thương trên thân có thể có hình tròn màu hồng nhợt và khó quan sát dù có triệu chứng. Da đầu thường bị ảnh hưởng và có thể là gàu nặng và dai dẳng (vẩy và hồng ban trên da đầu). Thường ảnh hưởng đến lông mày và mí mắt với mí mắt dính dấp vào lúc sáng sớm. Viêm mí mắt này có thể không đáp ứng với điều trị. Nhìn chung viêm da tiết bã nhờn dai dẳng, nặng gặp tỷ lệ cao ở những bệnh nhân HpV dương tính. Chẩn đoán[sửa | sửa mã nguồn]Có thể chẩn đoán nhầm với viêm da tiếp xúc dị ứng, vẩy nến và lang ben. Thử nghiệm miếng dán sẽ loại trừ được viêm da tiếp xúc dị ứng; và tổn thương màu vàng, nhờn cùng với sự phân bố của tổn thương là những dấu hiệu phân biệt với vẩy nến; nhưng đặc điểm này cũng dễ bị nhầm, đặc biệt khi có tổn thương trên da đầu. Tuy nhiên, trong bệnh vẩy nến các tổn thương dễ quan sát và có vẩy lớn, thô, ánh bạc; còn trong viêm da tiết bã nhờn thì các tổn thương lan tràn hơn với vẩy nhỏ, mảnh hơn. Tìm nấm từ cạo tổn thương sẽ loại trừ được lang ben và có thể thấy số lượng lớn nấm men P.ovale. Viêm nang tăng tiết bã nhờn thường đi kèm với viêm da tiết bã nhờn ở thân, bao gồm nhiều sẩn nhỏ ở trên các nang và được cho là sự xâm nhập quá mức của P.versicolor vào các nang. Loại này có thể kháng lại điều trị. Điều trị[sửa | sửa mã nguồn]Viêm da tiết bã nhờn là bệnh mạn tính có khuynh hướng tái phát bất kể điều trị gì. Hiện nay, điều trị được lựa chọn là thuốc chống nấm nhóm imidazol dùng tại chỗ như kem ketoconazol và dầu gội đầu (Nizoral), sulconazol (Exelderm); miconazol (Daktarin); clotrimazol (Lotrimin); econazol (Spectazole). Các imidazol đường uống có hiệu quả nhưng chỉ nên cân nhắc khi dùng tại chỗ thất bại, và không nên dùng liên tục trong thời gian dài. Viêm nang tăng tiết bã nhờn đặc biệt khó điều trị và có thể đáp ứng với imidazol toàn thân. Các steroid yếu dùng tại chỗ cũng có tác dụng (như kem hydrocortison 1% bôi ở mặt và các nếp gấp), nhưng cũng như điều trị bằng nhóm imidazol, bệnh nhân có khuynh hướng tái phát. Bệnh viêm da tiết bã là một trong những vấn đề về da phổ biến, có thể gặp ở cả người già và trẻ nhỏ. Căn bệnh này không gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nhưng lại có thể gây ra rất nhiều phiền toái trong sinh hoạt thường ngày. Bên cạnh đó, bệnh cũng dễ tái phát nhiều lần. 1. Viêm da tiết bã nhờn do những nguyên nhân nào gây ra?Viêm da tiết bã còn có tên gọi khác là viêm da dầu. Bệnh thường xảy ra ở vùng da nhiều dầu nhưng đôi khi vùng da khô và dày cũng có thể bị bệnh. Cả trẻ em và người lớn đều có nguy cơ bị bệnh. Ở trẻ em, bệnh còn thường được gọi là hiện tượng “cứt trâu”.  Viêm da tiết bã là bệnh dễ nhận biết Quá trình tái tạo da bị rút ngắn khiến lớp tế bào sừng bị bong tróc nhanh hơn bình thường. Sau đó, chúng có thể kết dính với nhau tạo thành vảy và rất dễ để nhận biết. Trên thực tế, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra căn bệnh này là gì. Tuy nhiên, bệnh có thể liên quan mật thiết đến loại nấm men Malassezia. Khi loại nấm này hoạt động và phát triển mạnh kết hợp cùng với những rối loạn, bất thường của hệ miễn dịch sẽ tăng nguy cơ viêm da đầu. Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh như: - Yếu tố di truyền: Nếu cha mẹ bị bệnh này thì con cái sinh ra sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những trường hợp khác. - Da dầu: Đặc tính da của mỗi người là khác nhau cùng với những nguy cơ mắc bệnh khác nhau. Trong đó, những người có làn da dầu sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh viêm da tiết bã. Nguyên nhân là vì tình trạng da có nhiều dầu nhờn sẽ tạo điều kiện thuận lợi để các loại nấm men, đặc biệt là Malassezia phát triển mạnh hơn và cuối cùng là dẫn đến tình trạng viêm da dầu. Viêm da dầu vùng cánh mũi - Hệ miễn dịch kém: Những người có hệ miễn dịch kém, nhất là một số trường hợp bệnh nhân mắc ung thư, bị tổn thương nội tạng, nhiễm HIV,... thì bệnh không những khởi phát nhanh mà tiến triển cũng nhanh khiến cho bệnh nhân vô cùng khó chịu với những triệu chứng của bệnh. - Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ là tình trạng viêm da dầu. Trong đó điển hình là thuốc kháng sinh, thuốc ức chế miễn dịch hay thuốc corticoid,… - Chế độ dinh dưỡng: Có thể bạn sẽ thấy bất ngờ, nhưng sự thật là chế độ ăn của bạn cũng góp phần khiến cho nấm men hoạt động mạnh hơn và kích thích tình trạng viêm da tiết bã. Do đó, bạn nên hạn chế ăn một số thực phẩm có chứa nhiều muối, thực phẩm chứa nhiều đường hay các loại gia vị cay,... để tránh tình trạng tăng tiết dầu thừa trên da. - Thời tiết: Khi thời tiết khô và lạnh, da của chúng ta sẽ dễ bị mất nước, khô ráp, bong tróc và dễ nhiễm bệnh hơn bình thường. Vì thế, căn bệnh viêm da tiết bã thường có xu hướng khởi phát mạnh vào mùa Thu – Đông. Thông thường, vào mùa hè, da sẽ khỏe hơn, ít mắc bệnh do được cung cấp đủ độ ẩm cần thiết. - Một số yếu tố khác: Bên cạnh những yếu tố nguy cơ đã kể đến phía trên, tình trạng rối loạn nội tiết tố, căng thẳng kéo dài, sống trong môi trường ô nhiễm và đặc biệt là không vệ sinh da thường xuyên, sạch sẽ,... cũng làm tăng nguy cơ bị bệnh. 2. Một số triệu chứng thường gặp của bệnh viêm da tiết bãỞ các độ tuổi khác nhau và mức độ bệnh khác nhau, người bệnh cũng sẽ gặp phải nhiều triệu chứng khác nhau. Cụ thể như sau: - Triệu chứng ở trẻ nhỏ: Đối tượng trẻ có nguy cơ cao bị bệnh là trong độ tuổi từ 0 đến 3 tháng. Sau độ tuổi này, bệnh có thể tự khỏi mà không cần áp dụng bất cứ phương pháp điều trị nào. Tình trạng viêm da dầu ở trẻ sơ sinh Một số triệu chứng bệnh ở trẻ có thể kể đến như: + Xuất hiện những mảng da dày, cứng và dính chặt vào da đầu và chân tóc của trẻ. + Tùy thuộc vào mức độ bệnh mà mảng da này sẽ có những màu sắc khác nhau, có thể có màu trắng, màu vàng hay màu đen, nâu,... + Căn bệnh này hoàn toàn không khiến trẻ cảm thấy đau nhức. + Đối với một số trường hợp bệnh nặng, tình trạng viêm da có thể lan xuống toàn thân hay lên vảy tiết. - Triệu chứng ở người lớn: Khác với trẻ nhỏ, tình trạng viêm da tiết bã ở người lớn thường nghiêm trọng hơn và có thể tái phát nhiều lần. Những vùng da dễ bị bệnh chính là những vùng mà tuyến bã nhờn hoạt động mạnh như da đầu, da mặt, vùng cánh mũi, hay da ngực,... Dưới đây là một số triệu chứng cụ thể: +Da ẩm hơn bình thường, có thể xảy ra hiện tượng tróc vảy và nổi ban đỏ. Da vùng lưng và ngực có màu đỏ, có thể kèm theo vảy trắng. + Ở da đầu xuất hiện tình trạng da bong tróc và dính vào chân tóc. +Vùng da cánh mũi thường bị ửng đỏ. + Thông thường, bệnh sẽ không gây đau hoặc ngứa. Tuy nhiên, với những trường hợp bệnh nặng, người bệnh sẽ có cảm thấy ngứa nhẹ. 3. Phương pháp điều trị bệnh viêm da tiết bãDựa vào mức độ bệnh và vị trí viêm da để lựa chọn phương pháp điều trị bệnh phù hợp. Hiện nay, trên thị trường có một số loại dầu gội đầu đặc trị căn bệnh này dành cho trẻ sơ sinh và người lớn. Dùng thuốc để điều trị bệnh Với những trường hợp bệnh nhẹ, người bệnh có thể khắc phục bằng cách sử dụng loại dầu gội đầu này. Nếu tình trạng viêm da xảy ra ở các vùng khác thì cần làm sạch da mỗi ngày bằng nước sạch. Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh nặng, chuyên gia có thể chỉ định kết hợp với một số biện pháp khác như dùng thuốc, chăm sóc da tại nhà, liệu pháp ánh sáng hay sử dụng thảo dược,... Người bệnh nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần lưu ý những điều sau: - Cung cấp với bác sĩ về một số loại thuốc bạn đang sử dụng. - Sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. - Nên ra ngoài mỗi ngày để tiếp xúc với ánh mặt trời trong khoảng thời gian an toàn là lúc sáng sớm và chiều mát. Tuy nhiên, đừng quên bôi kem chống nắng. Để được tìm hiểu thêm về bệnh viêm da tiết bã hoặc có nhu cầu kiểm tra các bệnh về da, mời bạn gọi đến tổng đài 1900 56 56 56, đội ngũ nhân viên tư vấn của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn 24/7. |
