Ung thư tiền liệt tuyến là gì

Ung thư tiền liệt tuyến từ lâu đã là nỗi lo lắng của mọi người, đặc biệt là đối tượng bệnh nhân nam ở độ tuổi trung niên. Vậy đâu là nguyên nhân ung thư tiền liệt tuyến? Dấu hiệu nhận biết là gì? Bệnh có thể chữa khỏi được không? Bài viết của MEDLATEC sẽ cùng bạn giải đáp cho những thắc mắc này.

1. Định nghĩa về ung thư tiền liệt tuyến

Tuyến tiền liệt là một bộ phận trong cơ quan sinh sản của đàn ông, có trong lượng từ 20 - 25 gram. Kích thước này sẽ thay đổi theo thời gian từ khi nam giới bước vào độ tuổi dậy thì cho đến khi về già. Vị trí của tuyến tiền liệt là nằm ở phía dưới bàng quang, ngay cạnh túi tinh và nằm phía trước của trực tràng. Vì vậy có thể thăm khám tiền liệt tuyến bằng cách thăm trực tràng. Niệu đạo chạy xuyên qua tuyến tiền liệt để dẫn nước tiểu tới dương vật và ra ngoài. Nhiệm vụ chính của tuyến tiền liệt đó là sản xuất ra tinh dịch.

Nguyên nhân ung thư tiền liệt tuyến là do sự tăng trưởng đột biến của các tế bào ở tuyến tiền liệt, lâu ngày hình thành nên các khối u ác tính và gây bệnh cho các tổ chức khác trong cơ thể. Tốc độ phát triển của bệnh thường chậm và trong thời gian đầu dường như rất ít biểu hiện triệu chứng. Thường nam giới trên 50 tuổi sẽ là đối tượng dễ mắc ung thư tiền liệt tuyến.

Nam giới trung niên trở lên có tỷ lệ mắc ung thư tiền liệt tuyến cao hơn người trẻ

Tỷ lệ đàn ông bị ung thư tuyến tiền liệt ở Việt Nam đang có xu hướng ngày càng gia tăng nhưng phần lớn bệnh nhân thường tới khám khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Điều này gây nhiều khó khăn cho công tác điều trị và tiên lượng sống của bệnh nhân thường không cao.

2. Các yếu tố dẫn tới nguy cao mắc ung thư tiền liệt tuyến

Hiện vẫn chưa phân tích được nguyên nhân tại sao các tế bào bất thường tại tuyến tiền liệt lại tăng sinh một cách mất kiểm soát như vậy, nhưng các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra một số tác nhân có mối liên hệ với căn bệnh này. Cụ thể:

  • Do tuổi tác: đàn ông tuổi càng cao thì khả năng bị ung thư tiền liệt tuyến càng lớn. Các số liệu thống kê cho thấy chỉ có khoảng 10% số nam giới dưới 54 tuổi bị ung thư tiền liệt tuyến nhưng con số này đã tăng lên thành 65% khi họ bước sang khoảng 55 - 74 tuổi;

  • Yếu tố di truyền: những nam giới có người thân trong gia đình bị ung thư tiền liệt tuyến (bố hoặc anh em trai) thì nguy cơ bị bệnh cao gấp 2 - 3 lần so với người bình thường;

  • Chủng tộc: trong 3 chủng tộc người da trắng, da đen, da màu và da vàng thì người da màu có nguy cơ bị ung thư tiền liệt tuyến cao nhất và người châu Á chiếm tỷ lệ mắc thấp nhất;

  • Các tác động khác: do các vấn đề về gen liên quan tới sự hình thành và sinh trưởng của tế bào ung thư, các yếu tố về môi trường, chế độ dinh dưỡng, tiếp xúc với hóa chất, hút thuốc, béo phì, viêm tuyến tiền liệt, lây bệnh qua đường tình dục, thắt ống dẫn tinh,...

3. Các triệu chứng ở bệnh nhân bị ung thư tuyến tiền liệt

Khối u ở tuyến tiền liệt gia tăng kích thước làm tắc nghẽn đường tiểu và bàng quang;

Rối loạn tiểu tiện:

  • Mỗi khi đi tiểu bệnh nhân luôn có cảm giác tiểu không hết;

  • Tiểu đêm nhiều lần;

  • Tia nước tiểu yếu hơn so với trước đây;

  • Nước tiểu có lẫn máu;

  • Bí tiểu cấp tính;

  • Tiểu không tự chủ.

Trường hợp ung thư đã ở giai đoạn di căn sang cơ quan khác:

  • Bệnh nhân bị đau cột sống, đau ở vùng xương chậu;

  • Phù nề chi dưới;

  • Cảm thấy đau buốt khi xuất tinh và khi xuất tinh có máu;

  • Cơ thể gầy sút;

  • Thiếu máu;

  • Suy thận.

4. Có cách nào để chữa trị ung thư tiền liệt tuyến không?

Dưới đây là các phương án điều trị ung thư tiền liệt tuyến đã được áp dụng rộng rãi hiện nay:

4.1. Biện pháp phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt

Thông thường những bệnh nhân bị ung thư giai đoạn sớm (giai đoạn 1 hoặc 2) sẽ được chỉ định thực hiện phương pháp này và tiên lượng sống sau khi phẫu thuật là trên 10 năm. Ở giai đoạn sớm, khối u ác tính vẫn chưa có dấu hiệu phá hủy vỏ bao của tuyến nên nếu mổ sẽ giúp loại bỏ được tận gốc khối u. Tỷ lệ tái phát sau 5 năm là tầm dưới 10% kể từ thời điểm tiến hành phẫu thuật.

Tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi quyết định điều trị

Có 2 cách để xâm lấn vào khối u đó là phẫu thuật mở vùng dưới rốn hoặc phẫu thuật nội soi. Để “nhổ cỏ tận rễ", bác sĩ sẽ cắt toàn bộ túi tinh, tuyến tiền liệt và các mô bị tổn thương bởi tế bào ung thư. Ngoài ra phẫu thuật nội soi còn có tác dụng giảm đau và tăng khả năng hồi phục cho bệnh nhân. Tuy nhiên sau phẫu thuật bệnh nhân cũng có thể gặp các biến chứng như rối loạn cương dương (70%), tiểu không tự chủ được hoàn toàn (5 - 10%).

4.2. Biện pháp xạ trị ngoài

Đây là kỹ thuật tận dụng sức mạnh của tia X năng lượng cao nhằm thủ tiêu sự tồn tại của các tế bào ung thư và thường được chỉ định trong trường hợp ung thư tiền liệt tuyến giai đoạn muộn 3 và 4. Thời gian cho một liệu trình xạ trị sẽ kéo dài trong khoảng từ 6 - 7 tuần.

Sau xạ trị, bệnh nhân có thể gặp các tác dụng phụ như rối loạn tiêu hoá, mệt mỏi, rối loạn cương dương, rối loạn tiểu tiện,...

4.3. Siêu âm hội tụ đốt tuyến tiền liệt (HIFU)

Khác với phẫu thuật bằng dao kéo, siêu âm hội tụ tiêu diệt các tế bào ung thư bằng cách sử dụng nhiệt thông qua sóng siêu âm. Kỹ thuật này dành cho những người bị ung thư giai đoạn sớm hoặc bệnh nhân không muốn điều trị bằng xạ trị ngoài. Tuy nhiên tỷ lệ tái phát khi áp dụng HIFU cao hơn so với xạ trị.

Sau HIFU bệnh nhân có khả năng gặp các biến chứng như hẹp cổ bàng quang, hẹp niệu đạo,...

4.4. Phương pháp điều trị bằng nội tiết

Biện pháp này được sử dụng trong trường hợp bệnh nhân ở giai đoạn di căn hạch hoặc di căn sang những cơ quan khác. Có 2 lựa chọn cho bệnh nhân đó là dùng thuốc tiêm với liệu trình 28 ngày/lần và áp dụng liên tục trong ít nhất 6 - 12 tháng, hoặc mổ cắt bỏ 2 tinh hoàn. Mục tiêu chính của biện pháp này là ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư thông qua việc cắt đứt nguồn cung testosteron.

5. Cách ngăn ngừa bệnh ung thư tiền liệt tuyến

Bởi vì nguyên nhân gây ung thư vẫn chưa được làm sáng tỏ nên không có phương pháp đặc hiệu để chặn đứng căn bệnh này, nhưng nếu áp dụng các biện pháp sau đây thì sẽ giúp giảm thiểu được nguy cơ bị bệnh:

  • Chế độ ăn uống, dinh dưỡng khoa học và hợp lý, ưu tiên ăn các loại rau củ quả nhiều chất xơ và vitamin thay vì tiêu thụ nhiều thực phẩm chức năng;

  • Cải thiện thể chất bằng cách chăm chỉ luyện tập thể dục thể thao, giữ tinh thần lạc quan, vui tươi để nâng cao đời sống tinh thần;

  • Duy trì mức cân nặng cân đối;

  • Chủ động đi thăm khám sức khỏe định kỳ và tầm soát các bệnh ung thư.

Nên ưu tiên ăn các loại rau củ quả nhiều chất xơ và vitamin trong thực đơn hàng ngày

Liên hệ ngay tới tổng đài 1900565656 của BVĐK MEDLATEC nếu quý bạn đọc còn nhiều băn khoăn chưa được giải đáp ngay hôm nay.

Tuyến tiền liệt là tuyến chức năng chỉ riêng có ở nam giới. Bệnh ung thư tuyến tiền liệt (tên khác: bệnh ung thư tiền liệt tuyến), một trong các bệnh ung thư thường gặp ở nam với khoảng 350.000 người chết mỗi năm vì loại ung thư này (thống kê năm 2018 của Globocan - cơ quan trực thuộc Tổ chức Y tế thế giới).

1. Bệnh ung thư tiền liệt tuyến: nguyên nhân, các giai đoạn và triệu chứng của bệnh

Tuyến tiền liệt là cơ quan nằm ngay dưới cổ bàng quang, nơi bắt đầu của niệu đạo và chỉ có ở nam giới. Khối lượng của cơ quan này khoảng 20g và thực hiện vai trò quan trọng trong việc sản sinh ra tinh dịch.

Tuyến tiền liệt là tuyến chức năng chỉ riêng có ở nam giới, có vai trò quan trọng với chức năng sinh sản

Ung thư tiền liệt tuyến là dạng ung thư khởi phát ở tuyến này, khi tế bào phát triển mất kiểm soát và dần dần hình thành khối u xâm chiếm không gian tế bào khỏe mạnh.

1.1. Những nguyên nhân gây ung thư tiền liệt tuyến điển hình

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ung thư tiền liệt tuyến hiện chưa được xác định rõ, các nhà khoa học cho biết nguy cơ mắc bệnh liên quan khá lớn với gen của người bệnh cũng như chế độ ăn và sức khỏe.

Cụ thể, những đối tượng sau nguy cơ mắc bệnh cao hơn:

  • Tuổi càng cao càng dễ mắc bệnh.

  • Nam giới thừa cân, béo phì.

  • Người có tiền sử gia đình, người thân từng mắc ung thư tiền liệt tuyến.

  • Người thường xuyên ăn đồ chiên rán, thức ăn nhanh nhiều chất béo có hại.

  • Nam giới thường xuyên dùng chất kích thích, hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu.

  • Những người điều kiện làm việc thường xuyên tiếp xúc chất phóng xạ.

  • Người bị phì đại tuyến tiền liệt cũng có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt cao hơn người bình thường.

Nam giới béo phì có nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến cao hơn

1.2. Các giai đoạn phát triển bệnh ung thư tiền liệt tuyến

Để tiện lợi cho quá trình chẩn đoán, tiên lượng và xây dựng liệu trình điều trị, các bác sĩ chia bệnh ung thư phát triển thành 4 giai đoạn đặc trưng như sau:

Giai đoạn 1

Ở giai đoạn này, ung thư chỉ ở tuyến tiền liệt và không thể cảm nhận trong DRE hoặc nhìn thấy trên các xét nghiệm hình ảnh.

Mô ung thư ở giai đoạn này giống mô tuyến tiền liệt bình thường và đa số là phát hiện khi thực hiện phẫu thuật mổ phì đại tuyến tiền liệt.

Giai đoạn 2

Được chia là IIA và IIB. Ở giai đoạn này, các xét nghiệm hình ảnh cũng rất khó để phát hiện do kích thước khối u quá nhỏ. Nếu kích thước khối u lớn hơn 1 chút thì có thể cảm nhận qua DRE.

Tế bào ung thư chưa lan ra khỏi tuyến tiền liệt nhưng có xu hướng phát triển nhanh và bất thường hơn so với các tế bào khỏe mạnh. Khối u đã lớn hơn giai đoạn 1, có thể khám thấy qua thăm khám trực tràng và thường phát hiện qua sinh thiết khi có tăng PSA.

Giai đoạn 3

Tế bào ung thư đã hình thành khối u kích thước khá lớn, xâm các mô xung quanh, có thể lây lan sang các túi tinh.

Các bác sĩ chia bệnh ung thư phát triển thành 4 giai đoạn đặc trưng

Giai đoạn 4

Ung thư tiền liệt tuyến đã di căn rộng, thường đến hạch bạch huyết, bàng quang, trực tràng hoặc thậm chí đến gan, xương, phổi. Việc điều trị và kiểm soát di căn của ung thư tiền liệt tuyến lúc này rất khó khăn, bệnh nhân thường chỉ có thể điều trị kéo dài thời gian sống.

Trong chẩn đoán bệnh, bác sĩ không chỉ cần xác định chính xác người bệnh có bị ung thư tiền liệt tuyến hay không mà cần xác định sớm giai đoạn bệnh.

1.3. Triệu chứng ung thư tiền liệt tuyến

Triệu chứng bệnh ung thư tiền liệt tuyến còn dựa theo giai đoạn bệnh, bệnh càng tiến triển muộn thì triệu chứng càng rõ ràng.

Các triệu chứng tại chỗ người bệnh có thể gặp bao gồm:

  • Bí đái: 20 - 25% bệnh nhân xuất hiện triệu chứng này.

  • Đau lưng, đau chân: xuất hiện ở 20 - 40% bệnh nhân.

  • Đái ra máu gặp ở 10 - 15% bệnh nhân.

  • Số bệnh nhân không xuất hiện triệu chứng là 47%.

Ung thư tuyến tiền liệt dễ di căn đến nhiều cơ quan

Rất nhiều người bệnh xuất hiện các triệu chứng trên song chủ quan, không đi thăm khám sớm đến khi bệnh tiến triển muộn không thể điều trị tốt, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.

2. Các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt hiệu quả

Dù là bệnh khó điều trị và diễn tiến phức tạp nhưng tin vui là nếu phát hiện, điều trị tích cực thì tỷ lệ sống lên đến 90%. Bác sĩ cần loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư và ngăn chặn đường di căn của ung thư bằng cách xạ trị, cắt bỏ hạch bạch huyết vùng chậu,…

Nhưng khi ung thư đã chuyển sang giai đoạn cuối, tỷ lệ điều trị khỏi rất thấp. Dù bác sĩ kết hợp điều trị nhiều phương pháp song rất khó để loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư tồn tại trong cơ thể. Vì thế ung thư dễ tái phát, xâm chiếm nhiều cơ quan ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sống và sức khỏe của người bệnh.

Các phương pháp hiện được dùng trong điều trị ung thư tiền liệt tuyến gồm:

  • Xạ trị: Dùng tia bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Có hai phương pháp là xạ ngoài và xạ trị áp sát.

  • Phẫu thuật: Thông thường bệnh nhân cần phải cắt bỏ tuyến liệt liệt hoàn toàn, có thể phải loại bỏ cả túi tinh, nạo hạch hai bên vùng chậu để loại bỏ tối đa tế bào ung thư, thường áp dụng khi bệnh ở giai đoạn sớm.

  • Điều trị nội tiết: Tuyến tiền liệt là một bộ phận của hệ sinh dục nam, chịu ảnh hưởng của nội tiết tố nam. Vì thế giảm nội tiết tố nam sẽ giúp kiểm soát sự phát triển của ung thư. Đây là phương pháp được ưa dùng hiện nay. Đơn giản nhất là cắt tinh hoàn. Bên cạnh đó, có thể dùng thuốc nội tiết như estrogen, sử dụng các chất kháng androgen,...

Phát hiện sớm có thể điều trị ung thư tiền liệt tuyến hoàn toàn

Ung thư nói chung và bệnh ung thư tuyến tiền liệt nói riêng là bệnh nguy hiểm, nguy cơ tử vong và biến chứng cao. Vì thế tầm soát phát hiện bệnh sớm là cách tốt nhất để hạn chế biến chứng bệnh gây ra cho nam giới.