PTU (propylthiouracil) là thuốc chữa cường giáp (Basedow) cùng nhóm với các thuốc kháng giáp khác như methimazol, MTU (methylthiouracil). Trước đây, PTU được ưu tiên chọn lựa cho mọi đối tượng cường giáp (người lớn, trẻ em, người có thai) với những tác dụng phụ đã được biết trước có thể xảy ra như gây giảm bạch cầu, mất bạch cầu hạt; giảm tiểu cầu làm khó đông máu và một số tác dụng không mong muốn khác như buồn nôn, nôn, ợ nóng, mất cảm giác về hương vị, đau nhức, dị ứng; thuốc tiết vào sữa nên không dùng cho người nuôi con bú…Gần đây, FDA đưa ra một số nghiên cứu mới về tác dụng phụ của PTU 1. Về độc tính với gan: Đã nhận diện được 34 trường hợp tổn thương gan liên quan đến dùng PTU, trong đó có 23 người lớn (với 13 trường hợp tử vong, 5 phải ghép gan) và 11 trẻ em (với 2 trường hợp tử vong và 7 phải ghép gan), trong khi đó cùng điều kiện tương tự liên quan đến dùng methimazol chỉ có 5 trường hợp tổn thương gan (với 2 trường hợp tử vong). Tổn thương gan có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong quá trình dùng PTU, có tỷ lệ nặng và tử vong cao. FDA kết luận: Tổn thương gan nghiêm trọng do PTU gây ra cao hơn hẳn methimazol. 2. Về gây dị tật thai: Báo cáo thống kê cho biết, dị tật thai nghi ngờ liên quan đến dùng methimazol cao gấp 3 lần dị tật thai nghi ngờ liên quan đến dùng PTU. Tuy nhiên, nghiên cứu sâu hơn thấy: Dị tật thai nghi ngờ liên quan đến dùng methiazol có những đặc điểm chung và có tính khác biệt nên kết luận chắc chắn do methimazol gây ra. Trong khi đó, dị tật nghi ngờ liên quan đến PTU không có đặc điểm chung cố định nào. Do dó, FDA kết luận: Chưa có chứng cứ thuyết phục về dị tật bẩm sinh liên quan đến dùng PTU ngay cả trong 3 tháng đầu thai kỳ. Từ nghiên cứu của chính mình, tháng 6/2009, FDA thông báo cho các bác sĩ, dược sĩ về tổn thương gan nghiêm trọng, yêu cầu thận trọng khi dùng PTU. Tháng 4/2010, FDA yêu cầu nhà sản xuất đặt thêm khung cảnh báo trên thông tin kèm theo thuốc PTU “về tổn thương gan nghiêm trọng, suy gan cấp, tử vong xảy ra ở cả người lớn và trẻ em “ . Theo đó, FDA có một số hướng dẫn dùng PTU (có một số điểm khác trước): - Người mới bắt đầu cường giáp nên chọn dùng methimazol. Chỉ dùng PTU khi người bệnh không dung nạp hay không đáp ứng với methimazol hoặc không thích hợp với phẫu thuật, xạ trị bằng iod phóng xạ. - Với trẻ em cũng không nên dùng PTU, trừ khi trẻ dị ứng, không dung nạp hay không đáp ứng với methimazol. Như vậy, với hai hướng dẫn này, PTU không còn là ưu tiên chọn lựa hàng đầu. Người có thai nên chọn dùng PTU ngay trước khi có thai hay ngay trong 3 tháng đầu thai kỳ mà không dùng methimazol. Cần thông báo cho người bệnh hay người nhà nguy cơ tổn thương gan nghiêm trọng có thể xảy ra và cần thận trọng, có cách xử lý thích hợp khi dùng PTU. DS. BÙI VĂN UY
Các nguyên nhân phổ biến nhất tổng thể bao gồm
Bệnh Graves (bệnh bướu độc lan tỏa), nguyên nhân phổ biến nhất của cường giáp, được đặc trưng bởi cường giáp và một trong những biểu hiện sau đây:
Bệnh Basedow là do tự kháng thể kháng thụ thể tuyến giáp đối với hormone kích thích tuyến giáp (TSH); không giống như hầu hết các tự kháng thể, gây ra sự ức chế, thì tự kháng thể này lại kích thích, do đó gây ra sự tổng hợp liên tục và bài tiết quá nhiều T4 và T3. Bệnh Basedow (như viêm tuyến giáp Hashimoto Viêm tuyến giáp Hashimoto Viêm tuyến giáp Hashimoto là tình trạng viêm mãn tính tự miễn của tuyến giáp với thâm nhiễm tế bào lympho. Các dấu hiệu phát hiện... đọc thêm đôi khi xảy ra cùng với các rối loạn tự miễn khác, bao gồm bệnh đái tháo đường Đái tháo đường (DM) Đái tháo đường (DM) là tình trạng giảm tiết insulin và kháng insulin ngoại vi dẫn đến tăng glucose máu. Triệu chứng sớm liên quan tới tăng glucose má... đọc thêm type 1, bạch biến Bệnh bạch biến Bạch biến là một tổn thương mất tế bào sắc tố da dẫn đến vùng da bị giảm sắc tố với nhiều kích cỡ khác nhau. Nguyên nhân thường không rõ, nhưng cá... đọc thêm
Bệnh sinh của bệnh mắt do thâm nhiễm (gây lồi mắt trong bệnh Basedow) chưa được hiểu biết rõ ràng nhưng có thể là do các globulin miễn dịch tác động trực tiếp trên thụ thể TSH trong nguyên bào sợi và tế bào mỡ trong hốc mắt gây ra giải phóng các cytokine tiền viêm, viêm và tích tụ glycosaminoglycans. Biểu hiện mắt cũng có thể xảy ra trước khi bắt đầu có tình trạng cường giáp hoặc có thể xuất hiện muộn đến 20 năm sau và thường xấu đi hoặc giảm một cách độc lập với biểu hiện lâm sàng của cường giáp. Bệnh mắt điển hình khi chức năng tuyến giáp bình thường được gọi là bệnh Basedow bình giáp.
Bướu đơn nhân hoặc đa nhân độc (bệnh Plumeer) đôi khi là kết quả từ các đột biến gen receptor TSH gây ra hoạt hóa tuyến giáp liên tục. Bệnh nhân có bướu nhân độc không có biểu hiện tự miễn dịch hoặc các kháng thể lưu hành được quan sát thấy ở bệnh nhân bị bệnh Basedow. Ngoài ra, trái ngược với bệnh Basedow, những người bướu nhân độc và bướu đa nhân thường không thuyên giảm bệnh.
Tiết TSH không thích hợp là một nguyên nhân hiếm. Bệnh nhân cường giáp thường có nồng độ TSH rất thấp, ngoại trừ những người có u thùy trước tuyến yên giai giải phóng TSH hoặc đáp ứng tuyến yên với hoóc môn tuyến giáp. Nồng độ TSH cao và TSH sản xuất ra tại tuyến giáp tổn thương có hoạt tính sinh học cao hơn TSH bình thường. Tăng dưới nhóm alpha TSH trong máu (hữu ích trong chẩn đoán phân biệt) xảy ra ở những bệnh nhân có u tuyến yên tiết TSH.
Cường giáp do thuốc có thể do amiodarone, chất ức chế điểm kiểm soát được sử dụng trong điều trị ung thư, alemtuzumab được sử dụng trong điều trị bệnh đa xơ cứng hoặc interferon-alfa, có thể gây viêm tuyến giáp kèm theo cường giáp và các rối loạn tuyến giáp khác. Mặc dù thường gây ra chứng suy giáp, lithium hiếm khi gây ra chứng cường giáp. Bệnh nhân điều trị thuốc này nên được theo dõi chặt chẽ.
Nhiễm độc giáp giả tạo là cường giáp do sử dụng quá mức hormone tuyến giáp một cách tình cờ hoặc có chủ đích.
Ăn quá nhiều iốt gây ra chứng cường giáp với sự hấp thụ iốt phóng xạ của tuyến giáp thấp. Nó thường xảy ra nhất ở những bệnh nhân có bướu cổ dạng nốt không độc cơ bản (đặc biệt là những bệnh nhân lớn tuổi) được sử dụng thuốc có chứa i-ốt (ví dụ: amiodaron) hoặc những người trải qua các nghiên cứu phóng xạ bằng cách sử dụng các chất cản quang giàu i-ốt. Nguyên nhân có thể do quá thừa iod cung cấp chất nền cho các vùng tự trị có chức năng (tức là không theo sự điều hòa của TSH) của tuyến giáp để sản sinh hoocmon. Suy giáp thường kéo dài khi lượng iod dư thừa vẫn còn cao trong tuần hoàn.
Ung thư biểu mô màng đệm, và chứng nôn nghén nặng sản xuất nồng độ cao của hormone hướng sinh dục màng đệm ở người (hCG) huyết thanh, một chất kích thích tuyến giáp yếu. Mức độ hCG cao nhất trong quý đầu thai kỳ và gây ra khi giảm nồng độ TSH, tăng nhẹ nồng độ T4 tự do huyết thanh đôi khi cũng được quan sát thấy. Sự kích thích tuyến giáp tăng có thể một phần do tăng mức hCG, một biến thể hCG dường như là một chất kích thích tuyến giáp mạnh hơn so với hCG sialated hơn. Cường giáp trong chửa trứng, ung thư biểu mô màng đệm, và chứng nôn nghén quá mức là tình trạng thoáng qua; chức năng tuyến giáp bình thường trở lại khi tình trạng chửa trứng được giải quyết, bệnh ung thư biểu mô màng đệm được điều trị thích hợp, hoặc chứng nôn nghén giảm đi.
Cường giáp không tự miễn do đột biến trội nhiễm sắc thể thường biểu hiện trong suốt thời thơ ấu. Nó là kết quả của sự đột biến trong gen quy định receptor TSH gây ra sản xuất hormone kích thích tuyến giáp liên tục.
Ung thư tuyến giáp di căn có thể là nguyên nhân. Sự sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp hiếm khi xảy ra do ung thư tuyến giáp thể nang di căn có chức năng, đặc biệt là trong các di căn phổi.
U quái giáp buồng trứng phát triển khi các khối u quái buồng trứng chứa đủ mô tuyến giáp gây ra cường giáp. Sự hấp thu i-ốt phóng xạ xảy ra trong khung chậu, và sự hấp thu bởi tuyến giáp thường bị triệt tiêu. |
