Đề bài Show
Những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ được phát hiện và miêu tả như thế nào qua nhân vật vợ nhặt trong Vợ nhặt của Kim Lân và người đàn bà làng chài trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu? Lời giải chi tiết 1. Khái quát chung: - Giới thiệu khái quát về nhà văn Kim Lân và tác phẩm Vợ nhặt: + Kim Lân là nhà văn nổi tiếng với thể loại truyện ngắn. Ông hiểu sâu sắc cảnh ngộ, tâm lý của những người dân quê để viết nên những trang văn chân thật và cảm động về họ. + "Vợ nhặt" là truyện ngắn xuất sắc được viết lại từ phần đầu của tiểu thuyết Xóm ngụ cư, là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của đời văn Kim Lân. - Giới thiệu khái quát về nhà văn Nguyễn Minh Châu và tác phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa": + Nguyễn Minh Châu là một cây bút tiêu biểu trong nên văn học hiện đại Việt Nam, được đánh giá là "người mở đường tinh anh và tài năng nhất" cho công cuộc đổi mới văn học từ sau 1975. + Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa tiêu biểu cho phong cách văn xuôi và những đổi mới trong sáng tác của ông. - Cả 2 tác phẩm đều khắc họa thành công hình ảnh người phụ nữ với nhiều phẩm chất tốt đẹp, thông qua 2 nhân vật: người vợ nhặt và người đàn bà hàng chài. 2. Nội dung cụ thể: a. Nhân vật người vợ nhặt: * Nhân vật được miêu tả trong bối cảnh đặc biệt: nạn đói khủng khiếp năm 1945, đứng giữa bờ vực của sự sống và cái chết. Người đàn bà ấy đã sống thật bi thảm: nghèo đòi, rách rưới tả tơi, mất hết nữ tính, mất cả tự trọng mà theo không về làm vợ một người đàn ông lạ chỉ sau một lời bông đùa... * Nhưng trong sâu thẳm tâm hồn người đàn bà này vẫn có nhiều nét đẹp quý giá: - Lòng ham sống, khát vọng sống mãnh liệt: Thị theo không Tràng về làm vợ mà không một chút do dự. Tuy nhiên, đằng sau sự liều lĩnh ấy là một khát vọng sống mãnh liệt bởi khi thấy gia cảnh nghèo đói của Tràng, vốn không khá hơn mình là mấy, thị vẫn bằng lòng, chấp nhận và vui vẻ vun vén, chăm sóc cho gia đình nhỏ ấy. - Đó là một người phụ nữ rất ý tứ, biết điều, hiền hậu, đúng mực, biết vun vén cho hạnh phúc gia đình: + Thị dậy rất sớm cùng mẹ chồng dọn dẹp, thu vén nhà cửa. Sự thay đổi ấy người đọc cũng dễ nhận ra: nếu hôm qua thị chua ngoa, đanh đá, chỏng lỏn bao nhiêu thì hôm nay thị lại hiền lành bấy nhiêu.: “Tràng nom thị hôm nay khác lắm, rõ ràng là người đàn bà hiền hậu, đúng mực không còn vẻ gì chao chát, chỏng lỏn như những lần Tràng gặp ở ngoài tỉnh”. + Trong bữa cơm đầu tiên tại gia đình chồng, dù bữa ăn chỉ có “niêu cháo lõng bõng, mỗi người được lưng hai bát đã hết nhẵn”, lại phải ăn cháo cám mặn chát, nghẹn bứ trong cổ nhưng thị vẫn "điềm nhiên và vào miệng". + Thị đã đem sinh khí, thông tin mới mẻ về thời cuộc cho mẹ con Tràng. Nghe tiếng trống thúc thuế, thị nói với mẹ chồng: "Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn phá cả kho thóc của Nhật chia cho người đói nữa đấy". Sự hiểu biết này của thị như đã giúp Tràng giác ngộ về con đường phía trước mà anh sẽ lựa chọn “trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói ầm ầm đi trên đê Sộp, phía trước có lá cờ đỏ to lắm" ⟹ Là nhân vật có phẩm chất tốt đẹp, có tư cách của một người phụ nữ Việt Nam : dù trong hoàn cảnh nào người phụ nữ vẫn khát khao một mái ấm gia đình, hạnh phúc. b. Nhân vật người đàn bà làng chài: * Đó là một người đàn bà nghèo, bất hạnh, một nạn nhân đau khổ của nạn bạo lực gia đình: (0,25 điểm) - Ngoại hình: cao lớn với những đường nét thô kệch, khuôn mặt mệt mỏi, mặt rỗ,... - Bị chồng đánh đập, hành hạ thường xuyên và rất kinh khủng: 3 ngày một trận nhẹ, 5 ngày một trận nặng, bị đánh bằng thắt lưng, những trận đánh rất vô cớ,... * Dù vậy, ở chị vẫn sáng lên những phẩm chất tốt đẹp: (0,25 điểm) - Trái tim người mẹ bao la, giàu tình thương và đức hi sinh: + Rất mực yêu thương con: tận tâm bảo bọc, che chở, cố tránh cho con khỏi bị tổn thương… + Chấp nhận chung sống vời người đàn ông vũ phu chứ quyết không chịu bỏ cũng vì muốn những đứa trẻ luôn có bố "đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình như ở trên đất được" + Hạnh phúc rất đời thường và bình dị là khi nhìn những đưa con được ăn no. - Tấm lòng bao dung, độ lượng của một người đàn bà thấu hiểu lẽ đời: + Chịu đựng tất cả những cơn giận vô cớ của người chồng: cam chịu, nhẫn nhục, không hề kêu một tiếng, không chống trả cũng không chạy trốn, chỉ ôm lấy đứa con, van vỉ nó, ngăn cản sự phản kháng của nó... + Hiểu được nguồn gốc cơn giận của chồng: "bất kể lúc nào thấy khổ quá là lão xách tôi ra đánh" ⟶ cái nghèo đói, khốn khổ đã biến một người đàn ông hiền lành, chất phác xưa thành một người chồng nát rượu, vũ phu, độc ác. + Chị hiểu lòng tốt của Đẩu và Phùng nhưng hơn ai hết chị hiểu nỗi cơ cực của cuộc sống lênh đênh trên biển, vì thể phụ nữ trên biển cần một người đàn ông để dựa. + Chị lại nhận lỗi về mình "giá tôi đẻ ít đi..." ⟶ sự dằn vặt, nỗi khổ về tinh thần của chị. ⟹ Như vậy, việc chấp nhận cuộc sống với người chồng vũ phu dường như là cách để chị sẽ chia với những u uất, cùng quẫn, bế tắc của người chồng. Chị nhìn người chồng thật bao dung, độ lượng. 3. Đánh giá: - Vẻ đẹp của cả hai người phụ nữ này bị khuất lấp sau vẻ bề ngoài thô lỗ hay lam lũ, cam chịu. Cách phát hiện những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ một mặt cho thấy bề sâu tâm hồn, tính cách, đạo đức của các nhân vật, mặt khác thể hiện tình nhân đạo, sự cảm thông và lòng tin ở con người (cụ thể ở đây là người phụ nữ) của các nhà văn. Cũng qua đó, nhà văn có cơ hội khắc họa được bối cảnh sống nghiệt ngã mà những người phụ nữ phải chịu đựng. - Ngòi bút của các tác giả đã rất tinh tế khi chọn miêu tả ánh mắt, các cử chỉ, cách xưng hô… của nhân vật để cho người đọc thấy những nét đẹp ở họ. Các nhà văn đã gợi cho người đọc hiểu được dòng tâm trạng, những uẩn khúc tâm lí của nhân vật. Tuy vậy, sự khác nhau trong cách miêu tả cũng thể hiện rõ: giọng văn của Kim Lân nhân hậu mà dí dỏm, giọng văn Nguyễn Minh Châu trang nghiêm mà day dứt… - Dù thể hiện hai phong cách nghệ thuật khác biệt, cả hai tác giả đều gặp nhau ở thái độ ngợi ca kín đáo đối với người phụ nữ Việt Nam. Cách phát hiện, miêu tả những phẩm chất đẹp đẽ của người phụ nữ gợi trong ta nhiều bài học về cách nhìn con người, đồng thời cũng bồi đắp ở ta thái độ yêu thương, quý trọng người phụ nữ Kiến Guru gửi đến các em hướng dẫn cách soạn Chiếc Thuyền Ngoài Xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu, để thấy được ý nghĩa cốt lõi của câu chuyện là: chúng ta cần nhìn nhận một vấn đề nào đó bằng cái nhìn đa chiều thì mới phát hiện ra được bản chất thật của vấn đề. I. Những nội dung quan trọng khi soạn Chiếc thuyền ngoài xa1. Tác giảNguyễn Minh Châu (1930 - 1989). Ông sinh ra tại huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Đầu năm 1950, ông tham gia vào quân đội. Năm 1962, ông trở về và hoạt động văn nghệ tại tạp chí Văn nghệ quân đội. Nguyễn Minh Châu được xem là một trong số những cây bút tiên phong trong thời kì đổi mới. Các tác phẩm tiêu biểu của ông: Cửa sóng, Những vùng trời, Dấu chân người lính, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành... 2.Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xaa. Nội dung bài Chiếc thuyền ngoài xaĐó là những suy nghĩ, cảm nhận của tác giả khi phát hiện ra rằng đằng sau bức ảnh chiếc thuyền hiện ra trong sương sớm đẹp như một bức tranh thủy măc lại là cuộc sống đầy xót xa, bất hạnh của người phụ nữ và sự thật đau thương của những gia đình làng chài. Tác phẩm này cũng đem đến một bài học quý giá về cách đánh giá nhìn nhận một sự việc một con người thì phải nhìn nhận ở góc độ đa diện đa chiều thì mới nhìn ra được sự thật. b. Tóm tắt bài Chiếc thuyền ngoài xaNhận lệnh từ cấp trên, Phùng quay về lại vùng biển nơi mà anh từng chiến đấu chụp những bức ảnh đẹp về biển, để làm bộ lịch cho năm mới. Sau nhiều ngày "cắm trại", vận may đã mỉm cười với Phùng, anh đã chụp được những bức ảnh đẹp như tranh thủy mặc về con thuyền cập bến trong một buổi sáng mờ sương. Anh đang vô cùng phấn khởi, "bối rối và tim như bóp thắt lại", thì đằng sau cảnh đẹp "bóp thắt tim" đó là cảnh một người đàn ông và một người đàn bà bước ra khỏi thuyền. Ngay lập tức người đàn ông rút dây lưng lao vào đánh người đàn bà thừa sống thiếu chết, thằng con trai của họ thấy vậy thì bênh mẹ, lao vào đánh lại cha nó. Đấy không phải là lần duy nhất, nhiều lần sau Phùng vẫn tiếp tục thấy cảnh bạo lực diễn ra ở gia đình này. Không chịu nổi nữa Phùng đã nói chuyện với Đẩu ( chánh án tại vùng này) để mời người đàn bà quá khổ kia lên nói chuyện. Phùng và Đẩu có ý định khuyên ngăn người đàn bà này li dị chồng để thoát cái kiếp ăn đòn thay cơm. Nhưng người đàn bà đó không nhận ý tốt của Phùng, và bà ta đã kể lại câu chuyện cuộc đời của mình, đó cũng là lý do vì sao bà ta không thể bỏ chồng. Sau khi nghe người đàn bà làng chài trình bày, Phùng và Đẩu cũng đành bất lực. Phùng trở về đơn vị công tác với rất nhiều bức ảnh đẹp, anh cũng đã chọn ra được bức ảnh rất đẹp để làm lịch năm mới - đó là một tấm ảnh về thuyền và biển. Bức ảnh này đã đem lại cho Phùng rất nhiều lời khen ngợi, nhưng bản thân anh khi nhìn vào bức tranh thì anh vẫn thấy từ trong màn sương hồng buổi sớm trên biển, có một người phụ nữ lam lũ, thô kệch và xấu xí bước ra từ tấm ảnh. Nguồn: Internet c. Bốc cục Bài chiếc thuyền ngoài xaBố cục 2 phần: Phần 1: Từ đầu đến chiếc thuyền lưới vó đã biến mất: Phùng đã phát hiện ra sự việc đối lập nhau trong cùng một khung cảnh. Phần 2: Phần còn lại: câu chuyện về cuộc đời của người đàn bà làng chài. Xem thêm hướng dẫn soạn văn Soạn Rừng Xà Nu: Ý Nghĩa Hình Tượng Của Cây Xà Nu Hướng dẫn soạn văn Vợ nhặt - phân tích diễn biến tâm trạng từng nhân vật Soạn Bài Vội Vàng Ngữ Văn 11: Quan niệm sống độc đáo II. Hướng dẫn soạn Chiếc thuyền ngoài xaCâu 1: Phát hiện thứ nhất của nhiếp ảnh giaCảnh đẹp như một bức tranh mực tàu của một họa sĩ thời cổ Đối với Phùng, hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong buổi sương sớm là một cảnh đẹp đắt giá trời cho mà có thể cả cuộc đời cầm máy anh sẽ không gặp được. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào màn sương mù trắng như sữa pha chút hồng do ánh sáng mặt trời buổi sớm chiếu vào. Người lớn và trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc thuyền đang tiến vào bờ. Đó là một bức tránh tuyệt mĩ, hài hòa từ đường nét, ánh sáng đến màu sắc khiến người nhiếp ảnh gia bối rồi và tim như bóp thắt lại trước vẻ đẹp toàn bích đó. Đó là cảm giác hạnh phúc, sung sướng ngập tràn tâm hồn khi chụp được những tắc phẩm tâm đắc nhất Câu 2: Phát hiện thứ hai đầy nghịch lýNhưng phát hiện thứ hai của Phùng lại rất nghịch lý với khung cảnh nên thơ anh vừa chụp được: Một người đàn ông thô kệch và một người đàn khắc khổ bước ra. Người đàn ông đó lôi sợi dây nịt lưng ra, hùng hổ quất tới tấp vào người đàn bà mà người đàn bà không một tiếng kêu than và cũng không phản kháng. Trước cảnh tượng ấy, Phùng đã ngạc nhiên đến nỗi mấy phút đầu vẫn đứng há hốc mồm ra, anh như chết lặng và vứt cả chiếc máy ảnh để chạy tới can ngăn. Nhưng thằng con của họ đã chạy qua trước mặt anh và giằng lại sợi dây nịt trong tay người cha đang đánh mẹ nó => Khi chứng kiến cảnh tượng hãi hùng đó, người nhiếp ảnh gia tên Phùng trở nên ngơ ngác đến đáng thương. Vì mới mấy phút trước, hạnh phúc ngập tràn trong lòng anh vì anh đã phát hiện ra một vẻ đẹp trời cho mà cả đời chưa chắc bắt gặp lần thứ 2, nhưng vài phút sau, cũng từ chính cái cảnh đẹp đó là hiện ra gia đình của người làng chài với đầy sự đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần, bi kịch vẫn diễn ra hằng ngày với họ với những sự bạo lực đầy vô lí và bất công. Câu 3: Câu chuyện của người đàn bà làng chài mang những ý nghĩa sau:- Giúp cho những người bên ngoài là Phùng và Đẩu hiểu ra được dưới cái góc nhìn đầy thơ mộng và đẹp đẽ của Phùng về chiếc thuyền ngoài xa là một sự thật đầy bi kịch, hiện thực đầy đau khổ mà người đàn bà làng chài phải đối mặt mỗi ngày. - Ẩn dưới về ngoài đầy khắc khổ của người đàn bà là một sự thấu hiểu đạo lý. Mặc dù chị ta vẫn bị chồng hành hạ suốt nhưng bởi vì làm nghề chài lưới đâu thể nào thiếu đàn ông, phải chịu đựng để mà cùng nhau nuôi nấng những đứa con nên người. Huống hồ gì cũng có lúc cả gia đình vẫn có những phút giây vui vẻ bên nha => đó cũng chính là đức tính xưa này của người phụ nữ Việt Nam, hy sinh, chịu đựng vì con cái. - Không nên nhìn đời bằng cách nhìn đơn giản, dễ dãi bằng vẻ bên ngoài của nó mà phải diện từ nhiều phương diện khác nhau thì mới thấy được cái bản chất sâu xa của nó Nguồn: Internet Câu 4: Cảm nghĩ về các nhân vật:Người đàn bà làng chài: Một người phụ nữ ngoài 40 tuổi với khuôn mặt rổ xấu xí và ngoại hình thô kệch. Cả ngoại hình của người đàn bà này toát lên một vẻ rất khổ sở, lam lũ. Ngoại hình của chị ta cũng đã khắc họa cuộc đời y như vậy: một người đàn bà nghèo khổ, bất hạnh. Nhưng trái với cái vẻ ngoài, đây là một người đàn bà rất chịu thương chịu khó và còn rất nhẫn nhục, hi sinh cho chồng con cho gia đình. Biết phải trái, chị ta thấu hiểu cho chồng vì sao lại trở nên cọc cằn thô lỗ như vậy. Chị cũng biết nhìn ra những điều tích cực trong cuộc sống để cố gắng giữ gìn gia đình => Đức tính này cũng là một đức tính quý báu của người phụ nữ Việt Nam: chịu thương chịu khó, hy sinh vì chồng vì con - Người đàn ông vũ phu: Người đàn ông xuất hiện với hình ảnh là một người có tấm lưng rộng và cong là đặc trưng của một người chài lưới, chân chữ bát, đầu tổ quạ. Lão ta là một người đàn ông có thói vũ phu, đánh vợ như cơm bữa. Nhưng thật ra trước đây lão ta là một anh thanh niên hiền lành nhưng cục tính, không bao giờ đánh vợ. Chỉ là cuộc sống thì càng ngày càng trở nên khó khăn, gánh nặng kinh tế đè lên vai lão khiến lão thay đổi tính nết trở nên xấu tính và lấy chuyện đánh đập vợ con con để giải tỏa những bức xúc trong lòng => Lão ta vừa là nạn nhân của cuộc sống nghèo túng khó khăn nhưng lại là nguyên nhân gây ra sự đâu khổ về thể xác lẫn tinh thần - Chị em thằng Phác: những đứa trẻ này là những nạn nhân đau khổ và bất hạnh trong chính gia đình của mình. Người chị có vẻ yếu ớt nhưng biết lẽ phải khi giằng lấy con dao từ thằng em để nó không làm chuyện trái với luân thường đạo lí. Cũng là một đứa trẻ rất tỉ mỉ, nó là chỗ dựa tinh thần cho mẹ Thằng Phác tuy con nhỏ nhưng đã biết bảo vệ mẹ, nó là một người rất yêu mẹ mình. Nhưng nó còn nhỏ, lại hay chứng kiến cảnh bạo lực nên tâm lý cũng đôi phần ảnh hưởng nên có những hành đồng bạo lực, đi ngược lẽ thường với cha của mình - Người nhiếp ảnh gia tên Phùng: Anh là một người nhiếp ảnh gia, là một người nghệ sĩ yêu cái đẹp. Nhưng anh cũng là một chiến sĩ, mang theo lẽ phải lẽ chính trực trong người. Chính vì vậy khi gặp cảnh bất công như việc bạo lực của gia đình làng chài, anh không ngần ngại mà lao tới giúp đỡ, đứng vè phía công lý - Sau khi nghe sự thật về cuộc đời người đàn bà làng chài, anh đã hiểu ra được bài học là phải nhìn đời theo nhiều phương diện khác nhau thì mới hiểu được bản chất của nó Nguồn: Internet Câu 5: Nguyễn Minh Châu đã xâu dựng một cốt truyện khá độc đáo theo hướng khám phá, tạo ra tình huống bất ngờ bằng hai khung cảnh đối nghịch nhau.Tác giả xây dựng một cảnh đẹp nên thơ để Phùng chứng kiến được vẻ đẹp của vùng biển cũng là nơi sinh nhai của rất nhiều con người Từ cảnh đẹp đó lại xuất hiện cảnh bạo lực của gã đàn ông làng chài khiến Phùng thay đổi suy nghĩ, đằng sau vẻ đẹp nên thơ dưới góc nhìn của Phùng lại là mảnh đời cơ cực khốn khổ Sau đó, tác giả để Phùng nghe câu chuyện của người đàn bà làng chai, điều này giúp cho Phùng có cách nhìn nhận mới về cuộc sống này => Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây đựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thứ thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống. Câu 6: Ngôn ngữ sử dụng trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa- Tác giả dùng ngôi kể của chính nhân vật trong tác phẩm là Phùng để đem lại sức thuyết phục, lời kể cũng trở nên chân thật và khách quan hơn. - Tùy từng nhân vật và sẽ có giọng điệu phù hợp: người đàn ông vơi giọng điệu cộc cằn, thô bỉ, giọng điệu của người phụ nữ thì chứa đầy xót xa khi ôm con và khi kể về cuộc đời của mình. - Ngôn ngữ linh hoạt theo từng nhân vật để khắc họa rõ nét tính cách của nhân vật đó Trên đây là tài liệu hướng dẫn soạn Chiếc thuyền ngoài xa của tác giả Nguyễn Minh Châu. Để có được nhiều nguồn tham khảo hơn các em có thể tải Ứng dụng học tập Kiến Guru về điện thoại để học tập tốt hơn. Các em cũng có thể tham khảo thêm hướng dẫn soạn các văn bản khác tại đây nhé. |
