Nếu những vẻ đẹp nhân cách của nhân vật viên quản ngục

“Chữ người tử tù” là tác phẩm đặc sắc nhất của nhà văn Nguyễn Tuân. Trong truyện ngắn, nhân vật viên quản ngục đã để lần rất nhiều ấn tượng trong lòng người đọc. Vì vậy phân tích nhân vật viên quản ngục là một đề tài khá phổ biến, cùng xem hướng dẫn dưới đây nhé.

1. Phân tích đề bài và lập dàn ý

Đề bài: Phân tích nhân vật viên quản ngục trong tác phẩm Chữ người tử tù của nhà văn Nguyễn Tuân. 

1.1. Phân tích đề bài

• Xác định yêu cầu của đề bài: phân tích nhân vật viên quản ngục trong tác phẩm.
• Phạm vi tư liệu, dẫn chứng dùng để phân tích: những câu văn, từ ngữ, các chi tiết tiêu biểu trong tác phẩm Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân.
• Phương pháp lập luận chính đó là: phân tích.

1.2. Lập dàn ý chi tiết cho đề bài phân tích nhân vật viên quản ngục

1.2.1. Mở bài

Giới thiệu sơ lược về tác giả và tác phẩm:

• Nguyễn Tuân là một nhà văn nổi tiếng có “tính tài hoa và cái giọng khinh bạc đệ nhất trong giới văn học Việt Nam hiện đại”.
• Chữ người tử tù” là một trong những truyện ngắn xuất sắc và nổi tiếng của Nguyễn Tuân, đem đến nhiều ấn tượng đối với bạn đọc bao thế hệ.

Giới thiệu nhân vật viên quản ngục trong tác phẩm: Viên quản ngục là một nhân vật nổi bật trong tác phẩm, một con người rất yêu cái đẹp nhưng lại sống trong một không gian, một chế độ mục nát, qua đó khắc sâu thêm được nhiều nét ý nghĩa độc đáo của truyện.

1.2.2. Thân bài

a. Khái quát chung về tác phẩm Chữ người tử tù:

• Hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm: Chữ người tử tù lúc đầu còn có tên là Dòng chữ cuối cùng được in năm 1939 trên tạp chí Tao đàn và sau này được tuyển in trong tập Vang bóng một thời kết tinh tài năng tâm huyết của nhà văn Nguyễn Tuân.
• Giá trị nội dung: Tác phẩm đã thể hiện quan niệm trân trọng cái đẹp và khẳng định sự bất tử của cái đẹp cũng như bộc lộ tấm lòng yêu nước của tác giả, qua đó người đọc hiểu hơn nhiều bài học nhân sinh sâu sắc.

b. Phân tích nhân vật viên quản ngục

Luận điểm 1: Tấm lòng biệt nhỡn liên tài của nhân vật viên quản ngục.

• Viên quản ngục nói chuyện với kẻ tử tù với một thái độ kính trọng không hề che giấu Từ “Tôi nghe … rất đẹp đó không?”
• Trong những ngày Huấn Cao bị giam trong ngục, viên quản ngục luôn bày tỏ thái độ nghiêm kính khiêm nhường với ông.
• Dũng cảm biệt đãi với nhân vật Huấn Cao trong những ngày cuối cùng của ông ngay cả khi bị Huấn Cao coi thường và khinh bỉ.
• Cảm thấy tiếc nuối khi biết ông Huấn Cao sắp phải từ giã cõi đời từ: “Bấy nhiêu… vũ trụ”.
• Viên quản ngục đã tái nhợt người đi rồi vô cùng lo lắng, sợ nếu không thể xin được chữ của ông Huấn Cao sẽ ân hận cả đời.

=> Đằng sau thân phận một ngục quan thấp cổ bé họng, tầm thường ấy là tâm hồn một của một người nghệ sĩ khát khao, say mê đối với cái đẹp, một người dám bất chấp cả sinh mệnh để bảo lưu gìn giữ cái đẹp.

=> Thái độ và hành động của viên quản ngục cho người đọc thấy đây là con người có tấm lòng biệt nhỡn liên tài và một thiên lương trong sáng.

Luận điểm 2: Sự khát khao và trân trọng cái đẹp của viên quản ngục

• Viên quản ngục trước kia từng là người đèn sách bồi đắp “thiên lương” nảy nở tốt đẹp, ông ta yêu cái đẹp đến mức say mê.
• Khát khao mãnh liệt với cái đẹp: mong ước cả đời của ông chính là “được treo ở nhà riêng một đôi câu đối” do chính tay người tử tù Huấn Cao viết.
• Sự khát khao và niềm trân trọng đối với cái đẹp trong quản ngục vô cùng mãnh liệt, ông có thể bất chấp cả tính mạng cũng như chức vị của mình, chỉ mong sao có được mấy chữ của ông Huấn.
• Biết tính ông Huấn Cao “vốn khoảnh, trừ khi chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ”. Niềm lo lắng nếu như không thể xin được chữ ông Huấn trước khi ông bị đem đi hành hình thì viên quản ngục sẽ “ân hận suốt đời mất”.
• Cả tư thế và tâm thế của quản ngục khi nhận chữ và lắng nghe lời khuyên răn của Huấn Cao đều thể hiện được thái độ rất thành kính trước cái đẹp, cái thiên lương và khí phách cao cả.
• Sự khúm núm và cái cúi đầu của viên quản ngục không thực sự yếu đuối, ủy mị, hèn kém mà chi tiết đó lại giống như những điểm nhấn càng làm sáng lên vẻ đẹp nhân cách ngời ngời của một tâm hồn thánh thiện. 

=> Chỉ có một con người trân trọng cái đẹp đến tột cùng mới xuất hiện những lo sợ khi không thể xin được chữ Huấn Cao như vậy thôi.

=> Ước nguyện của viên quản ngục vô cùng cao quý cho thấy đây là con người có tâm hồn thuần khiết, sáng trong yêu và biết quý trọng nâng niu cái đẹp.

Luận điểm 3: Cảnh cho chữ

• Cảnh cho chữ diễn ra giữa một căn buồng giam vô cùng tối tăm và chật hẹp nhưng tất cả lại trở nên đẹp đẽ và thanh cao bởi “tấm lụa trắng còn nguyên vẹn lần hồ” giữa hai người trao cái đẹp và sự trân trọng, ngưỡng vọng đối với cái đẹp.
• Sự “khúm núm, run run” của nhân vật viên quản ngục không phải là biểu hiện thái độ ngưỡng vọng chân chính trước cái đẹp, cái tài.
• Quản ngục lúc này đã thoát khỏi vai trò của một người cai quản những buồng giam lanh lẽo để trở thành một người đồng điều với một bậc anh hùng tài hoa là ông Huấn cao.
• Chi tiết nhân vật của quản ngục cúi đầu vái lạy nhân vật người tử tù Huấn Cao với giọt nước mắt râm rỉ vào kẽ miệng mà tự nhận mình là kẻ mê muội. Đây như một sự thức tỉnh trước tài hoa, cái đẹp, viên quản ngục đã thoát ra khỏi những cái tầm thường, ràng buộc để vươn tới những thứ đẹp đẽ, ý nghĩa.

=> Nhận xét chung: Qua những tâm tư, hành động và cách ứng xử của viên quản ngục, ta càng thêm hiểu và trân trọng hơn đối với nhân vật này, từ đó thấm thía hơn một quan niệm nhân sinh sâu sắc: “Trong sâu thẳm mỗi con người đều sẽ ẩn chứa một tâm hồn nghệ sĩ, tâm hồn này biết hướng tới cái đẹp, khát khao ánh sáng cái đẹp, bởi vậy mà mỗi người chúng ta hãy nhìn sâu thẳm vào tâm hồn con người để nắm bắt được ánh sáng thiên lương vì có những khi con người chẳng mày ở trong môi trường của cái xấu và cái ác, cái đẹp sẽ không bao giờ lụi tàn mà có thể đẩy lùi cái xấu, cái ác và tồn tại thật mạnh mẽ, bền bỉ”.

c. Đặc sắc về nghệ thuật

• Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo và tinh tế
• Sử dụng thủ pháp tương phản đối lập.
• Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật vô cùng tinh tế.
• Đặt nhân vật vào tình huống độc đáo và giàu kịch tính.

1.2.3. Kết bài

Khái quát lại những nét phẩm chất tiêu biểu về nhân vật viên quản ngục.

Nêu cảm nhận của bản thân về nhân vật cũng như tài năng của tác giả Nguyễn Tuân.

2. Bài mẫu phân tích nhân vật viên quản ngục

Với đề bài “Phân tích nhân vật viên quản ngục trong tác phẩm Chữ người tử tù của nhà văn Nguyễn Tuân” hoặc tương tự như vậy bạn có thể tham khảo bài văn mẫu sưu tầm dưới đây nhé:

Bài Làm

Giữa những bộn bề phồn tạp của những buổi chợ phiên văn chương, trong sự náo nhiệt đông đúc của những gian hàng độc đáo, lãng mạn, Nguyễn Tuân được đọc giả nhận ra là một người chủ cửa hàng khá đặc biệt với chất ngông nghênh đầy mới mẻ. Bằng cá tính độc đáo của mình, nhà văn Nguyễn Tuân đã đưa bạn đọc phiêu du vào một cuộc hành trình đi tìm cái đẹp, ở những nơi chỉ có những cái tội lỗi, cái ác ngự trị. Tiêu biểu cho cái gọi là cuộc hành trình gian truân, vất vả đó chính là tác phẩm Chữ người tử tù. Chúng ta cùng đi phân tích nhân vật người quản ngục để thấy rõ hơn điều đó.

Quả thật không sai khi đánh giá rằng các tác phẩm văn học chỉ được khai sinh ra khi chính nó là kết quả nhào nặn từ những nguyên liệu đời sống, nếu những sáng tác ấy chỉ hoàn toàn là sản phẩm của sự hư cấu mà không mang hơi thở đời sống thì tác phẩm ấy sẽ không thể truyền được cảm xúc đến với bạn đọc. Văn học cũng là chuyện cuộc đời, một hành trình mang trong mình sứ mệnh cao cả của một nhà văn. Đối với Nguyễn Tuân, ông luôn khao khát đi tìm cái đẹp thuần khiết dù đó là những nơi bóng tối phủ đầy và chỉ có cái xấu xa ngự trị. Nguyễn Tuân luôn tin rằng dù con người sống trong bất kỳ hoàn cảnh nào thì ẩn sâu trong tâm hồn họ vẫn luôn chứa đựng những cái đẹp rất đáng trân trọng. Và Chữ người tử tù sẽ cho ta sẽ thấy rõ được điều đó. 

Tuy không phải là nhân vật chính trong tác phẩm của Nguyễn Tuân, nhưng viên quản ngục cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Ở nhân vật viên quản ngục người đọc nhận ra những nét đẹp đáng quý đồng thời làm nổi bật vẻ đẹp của nhân vật chính là ông Huấn Cao. Nói về nhân vật viên quản ngục, trong mở đầu của câu chuyện, nhà văn Nguyễn Tuân viết rằng: “trong hoàn cảnh đề lao người ta sống bằng sự tàn nhẫn, lừa lọc, tính cách dịu dàng, lòng biết trọng giá trị của người biết trọng người ngay của quản ngục là một thanh âm trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ”.

Có lẽ ai cũng nghĩ rằng việc sống trong chốn lao tù trông coi những kẻ tù tội, cái hoàn cảnh ấy dễ đẩy con người đến với sự lọc lừa, tàn nhẫn. Tuy nhiên trái ngược với bản chất của nơi đây, nhân vật viên quản ngục lại là người có tính cách dịu dàng, biết trọng người ngay và hiểu được giá trị của con người.

Mặc dù trong tư thế đối nghịch khi phải làm việc cho triều đình nhưng viên quản ngục lại vô cùng mến mộ khí phách của ông Huấn Cao khi biết Huấn Cao là một vị anh hùng đại nghĩa, dám đứng lên lãnh đạo nhân dân chống lại triều đình thối nát. Viên quản ngục hiểu rằng với ông Huấn Cao mình chỉ là một kẻ xấu xa, tiểu nhân giữ tù, bởi vậy quản ngục cũng đã lường trước được rằng mình sẽ bị Huấn Cao khinh bạc, coi thường. Thế nhưng y vẫn rất mực cung kính, lễ độ khi đối diện với ông Huấn Cao.

Trong thời gian Huấn Cao bị bắt giam, ngày nào viên quản ngục cũng tự mình đem cơm rượu tới, hành động này của nhân vật không phải vì ông muốn có luôn muốn có được chữ của Huấn Cao mà nó xuất phát từ chính tấm lòng biệt nhỡn liên tài của viên quản ngục dành cho vị anh hùng Huấn Cao với khát khao to lớn đó là vùng vẫy khắp năm châu bốn bể, ước muốn lật đổ triều đình mục nát để nhân dân có cuộc sống tốt đẹp hơn. 

Câu hỏi của nhân vật viên quản ngục “Xin cho biết ngài cần gì? để tôi cố gắng chu tất” và  nhận được câu trả lời khẳng khái, thẳng thắn của Huấn Cao “ta chỉ muốn một điều là nhà ngươi đừng bước chân vào đây nữa” Nhưng người quản ngục không tức giận mà lại bày tỏ thái độ “xin lĩnh ý” lui ra một lần nữa đã tôn lên vẻ đẹp chính trực, bất khuất của Huấn Cao cùng với sự kính trọng đối với cái đẹp của viên quản ngục.

Không chỉ có tấm lòng biệt nhỡn liên tài, nhân vật viên quản ngục còn là người rất yêu cái đẹp. Khi hắn nghe tin trại giam tỉnh Sơn sắp tiếp nhận thêm 6 tội nhân, trong đó có ngài Huấn Cao, một người nổi tiếng là viết chữ nhanh và đẹp, viên quản ngục đã bùng nổ khao khát từ bấy lâu là có được chữ Huấn Cao để treo trong nhà. Và để đạt được sở nguyện đó, ông đã bất chấp mọi nguy hiểm có thể đến, dám biệt đãi Huấn Cao và cả 5 đồng chí của ông để đạt được sở nguyện “cả đời” của mình. Dù trong lòng lo sợ không xin được chữ của Huấn Cao sẽ phải hối hận cả đời nhưng ông vẫn không dám mở miệng để nói lời thỉnh cầu với Huấn cao về ước muốn của mình. 

Với tấm lòng chân thành của viên quản ngục cuối cùng đã khiến Huấn Cao cảm động và chấp nhận dành cho chữ y vào lúc nửa đêm, khi trại giam tỉnh Sơn nơi đây chỉ còn vọng lại tiếng mõ trên vọng canh. Trong một buổi tối trong chiếc phòng giam chật hẹp, ẩm ướt đã diễn ra một cảnh tượng độc đáo xưa nay chưa từng có. Người cho chữ là một kẻ tử tù, cổ đeo gông cùm, chân vướng xiềng xích, còn người được nhận chữ là viên quản ngục cai quản nhà giam lại đang có thái độ khúm núm với hành động cất từng đồng kẽm đánh dấu ô. 

Sự khúm núm của viên quản ngục không khiến cho nhân người đọc đánh giá nhân cách của y bị hạ thấp mà trái lại càng nâng cao hơn giá trị con người ông, đó là sự kính nể, hạ mình trước cái tài, cái thiên lương. Sau khi nhận chữ, được ngài Huấn Cao khuyên bảo là nên thay đổi chỗ ở để giữ cái thiên lương cho lành vững, lúc ấy viên quản ngục đã vái lạy người tử tù một vái và chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt chảy rỉ vào kẽ miệng làm cho không khí trở nên nghẹn ngào “kẻ mê muội này xin bái lĩnh”. 

Đến đây cuối cùng cái đẹp, cái thiện đã chiến thắng cái xấu, cái ác và ta dễ dàng nhận thấy có những người cho dù phải sống trong môi trường xấu xa nhưng họ vẫn hướng về thiên lương, đó chính là niềm tin sắt đá của tác giả Nguyễn Tuân về giá trị của con người. Thực sự viên quản ngục trong tác phẩm là một thanh âm trong trẻo giữa bản đàn mà nhạc luật đều xô bồ và hỗn loạn.

Mặc dù tác phẩm đã kết thúc nhưng trong tâm trí bạn đọc vẫn còn lưu giữ những nét chữ vuông vắn, đẹp đẽ của Huấn Cao, cùng với thái độ kính trọng của viên quản ngục trong một cái không gian chật hẹp tối tăm. Thông qua nhân vật viên quản ngục nhà văn Nguyễn Tuân một lần nữa khẳng định, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào thì cái đẹp cũng luôn có sức mạnh cảm hóa con người và để giữ được thiên lương của mình luôn sáng trong, con người cần phải tránh xa cái ác độc, xấu xa.

Hy vọng bài hướng dẫn phân tích nhân vật viên quản ngục trong tác phẩm Chữ người tử tù của nhà văn Nguyễn Tuân sẽ giúp bạn gặt hái được nhiều kiến thức hay và bổ ích phục vụ cho quá trình học tập của mình.