Nếu không được trang bị kiến thức chuyên môn và tâm lý vững chãi, nhiều người sẽ rơi vào tình trạng bối rối khi gặp người bị co giật. Vậy co giật là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách chẩn đoán bệnh này ra sao? Làm cách nào để giúp người bệnh nhanh dứt cơn co giật và thoát khỏi việc bị đe dọa tính mạng? Show
Co giật là bệnh gì?Co giật là tình trạng khi bệnh nhân bị cứng và co thắt bắp cơ không kiểm soát được cùng với thay đổi nhận thức. Các cơn co thắt gây ra các chuyển động giật thường kéo dài 1 hoặc 2 phút. Co giật có thể xảy ra do một số loại động kinh nhất định, tuy nhiên chúng vẫn có thể diễn ra ngay cả khi người bệnh không bị động kinh. Co giật có thể là triệu chứng của một số bệnh như bệnh uốn ván, cơn sốt đột ngột hoặc tình trạng hạ đường huyết. (1) Nguyên nhân co giậtCó nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng co giật. Động kinhHiệp hội Động kinh cho biết bệnh động kinh là khi người bệnh trải qua nhiều cơn co giật. Động kinh là khi một nhóm tế bào thần kinh ở não phóng điện đột ngột gây rối loạn, vì vậy đôi khi động kinh có thể khiến một người bị co giật. Loại phổ biến nhất chính là co cứng co giật toàn thể. Có nhiều dạng động kinh khác nhau và mỗi dạng có các triệu chứng khác nhau. (2)
Không do động kinhCo giật không do động kinh gần giống với động kinh nhưng nguyên nhân xảy ra không phải do rối loạn luồng điện trong não. Những cơn co giật không do động kinh có nguồn cơn từ tâm lý, nghĩa là chúng xảy ra do căng thẳng tinh thần hoặc cảm xúc. Vì lý do này, các bác sĩ đôi khi gọi chúng là “cơn co giật không do động kinh bắt nguồn từ tâm thần kỳ”. Các liệu pháp tâm thần kinh như liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) sẽ giúp điều trị các cơn co giật không do động kinh, giúp người bệnh kiểm soát căng thẳng. Do sốtCo giật do sốt thường ảnh hưởng đến trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi. Nếu thấy trẻ co giật cần tìm đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để tìm nguyên nhân, tránh biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra cho trẻ. Do thuốcMột số loại thuốc có thể gây cơn động kinh cùng với co giật. Thuốc chống trầm cảm, chất kích thích và thuốc kháng histamine có thể gây ra tình trạng co giật. Tuy nhiên rất hiếm trường hợp xảy ra co giật do thuốc. Do rối loạn vận động kịch phát (Paroxysmal kinesigenic dyskinesia)Là một tình trạng hiếm gặp gây co giật, thường xảy ra sau khi một người có chuyển động đột ngột, chẳng hạn như giật mình hoặc đứng dậy trong khoảng thời gian dưới 5 phút hoặc lâu hơn. Bệnh có thể mang yếu tố di truyền. Do đau nửa đầuMọi người có thể bị chứng đau nửa đầu xuất hiện cùng với các triệu chứng bất thường và tình trạng co giật xảy ra ngay sau đó. Người bệnh có thể xuất hiện triệu chứng đau nửa đầu trước khi co giậtTriệu chứng co giậtCác triệu chứng co giật thường rất dễ phát hiện: (3)
Những triệu chứng này thường kéo dài từ vài giây đến vài phút hoặc hơn. Một vài trẻ có thể cáu kỉnh sau cơn co giật do sốt và một số khác sẽ chìm vào giấc ngủ sâu kéo dài khoảng 1 tiếng đồng hồ. Khi nào cần gặp bác sĩ?Với trường hợp là trẻ em, lập tức đến phòng cấp cứu hoặc gọi xe cứu thương nếu:
Với người lớn, liên lạc với trung tâm y tế khẩn cấp hoặc đưa người bệnh tới bệnh viện gần nhất nếu xuất hiện 1 hoặc nhiều trong số các triệu chứng sau đây:
Chia sẻ các dấu hiệu xảy ra co giật với nhân viên y tế, bao gồm các loại thuốc hoặc rượu mà người bệnh có thể đã sử dụng. Có thể ghi hình cơn co giật để bác sĩ có thể nắm bắt và chẩn đoán cũng như đưa ra phương án điều trị cho người bệnh thông qua các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải, đặc biệt là co giật của bệnh tay chân miệng rất nguy hiểm. Xem thêm: Cách sơ cứu người bị co giật an toan, đúng quy trình từng bước. Biến chứng co giậtCo giật và động kinh thường được sử dụng thay thế cho nhau nhưng về mặt y học thì chúng mô tả các tình trạng khác nhau. Một cơn động kinh xảy ra do rối loạn điện trong não, trong khi co giật là hành động giật và co rút không tự chủ của cơ thể. Ví dụ, có thể bị động kinh mà không co giật hoặc cũng có thể bị co giật khi không động kinh. Nói cách khác, một cơn co giật không phải là dấu hiệu chắc chắn của bệnh động kinh. Co giật có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nếu không được điều trị và chăm sóc y tế kịp thời thì chúng có thể đe dọa tính mạng. Các biến chứng liên quan sẽ bao gồm:
Cách chẩn đoán bệnh co giậtBác sĩ sẽ hỏi thăm về tiền sử bệnh và các triệu chứng biểu hiện và cho người bệnh làm những xét nghiệm cần thiết bao gồm: (4)
Cách điều trị bị co giật như thế nào?Việc đầu tiên cần làm chính là tập trung vào việc ổn định cho người bệnh trước khi xác định nguyên nhân, sau đó bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và lên phác đồ điều trị phù hợp cho bệnh nhân khi đã xác định được căn nguyên co giật. Ví dụ, nếu đó là một bệnh liên quan đến nhiễm trùng, chấn thương vùng đầu hoặc biến chứng cấp tính của bệnh tiểu đường thì phương pháp điều trị thích hợp sẽ được đưa ra sau khi bác sĩ điều tra được tiền sử bệnh án. Một số trường hợp đơn giản có thể được giải quyết trong một lần nhập viện, còn bệnh nặng sẽ được yêu cầu điều trị nhiều lần hơn. Nếu nguyên nhân từ thuốc thì việc thay đổi cách trị bệnh hoặc điều chỉnh liều lượng thuốc phù hợp có thể ngăn chặn các đợt tái phát trong tương lai. Co giật thường được chữa bằng thuốc chống động kinh (AED) như Topamax (topiramate), Tegretol (carbamazepine), Lamictal (lamotrigine) hoặc Dilantin (phenytoin). Chế độ ăn ketogenic, kích thích thần kinh đáp ứng (liên quan đến cấy ghép điện trong não) và phẫu thuật (chẳng hạn như cắt ngang dưới màng cứng) là các cách thường được sử dụng để điều trị co giật. Cách xử trí co giật đang xảy raĐiều quan trọng là phải giữ bình tĩnh khi thấy có người bị co giật để có thể tỉnh táo xử lý tình huống một cách chủ động:
Nói chung các cơn co giật thông thường không không đe dọa đến tính mạng cho người bệnh. Tuy nhiên khi xuất hiện một số dấu hiệu cảnh báo co giật động kinh có thể nguy hiểm tiềm ẩn, dẫn đến những hậu họa khôn lường về sức khỏe và thậm chí gây tử vong. Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh với đội ngũ bác sĩ thường trực 24/7 luôn sẵn sàng ứng cứu các tình huống đặc biệt cần sự chăm sóc y tế khẩn cấp. Với nhiều năm kinh nghiệm và hệ thống trang thiết bị nhập khẩu tối tân nhất hiện nay, các bác sĩ Cấp cứu sẽ giúp người bệnh nhanh chóng vượt qua cơn nguy kịch và ổn định sức khỏe, giúp người bệnh an tâm trở lại với cuộc sống thường nhật. Co giật xảy ra có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm rất nhiều biến thể, trong đó phổ biến nhất là co giật toàn thân. Để phòng tránh những biến chứng nghiêm trọng do co giật gây ra nên đưa người bệnh đến trung tâm y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời. |