Mang thai ngoài tử cung được nghi ngờ ở bất kỳ phụ nữ nào trong độ tuổi sinh đẻ có đau vùng chậu, chảy máu âm đạo, hoặc ngất xỉu không rõ nguyên nhân hoặc sốc mất máu, bất kể tiền sử quan hệ, tránh thai và kinh nguyệt. Kết quả khám lâm sàng (bao gồm cả vùng chậu) không rõ ràng và không đặc hiệu.
Thai ngoài tử cung bị vỡ là một trường hợp cấp cứu ngoại khoa vì nó gây ra chảy máu ở mẹ và nguy cơ tử vong; chẩn đoán kịp thời rất quan trọng.
Bước đầu tiên là làm xét nghiệm nước tiểu để thử thai, với độ nhạy khoảng 99% (lạc chỗ và các hình thái khác). Nếu beta-hCG ở nước tiểu âm tính và nếu kết quả lâm sàng không nghi ngờ rõ là có thai ngoài tử cung, đánh giá thêm là không cần thiết trừ khi các triệu chứng tái phát hoặc xấu đi. Nếu beta-hCG trong nước tiểu dương tính hoặc nếu kết quả lâm sàng gợi ý rõ là có thai ngoài tử cung, thì định lượng beta-hCG huyết thanh và siêu âm vùng chậu được chỉ định.
Nếu định lượng beta-hCG huyết thanh là < 5 mIU/mL, loại trừ thai ngoài tử cung. Nếu siêu âm phát hiện ra túi thai nằm trong buồng tử cung, thai ngoài tử cung là cực kỳ hiếm có ngoại trừ những phụ nữ đã sử dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (làm tăng nguy cơ mang thai lạc chỗ); tuy nhiên, thai ở góc và trong ổ bụng có thể là thai trong tử cung. Những phát hiện bằng siêu âm cho thấy thai ngoài tử cung (ghi nhận từ 16 đến 32%) bao gồm khối u hỗn hợp (thể rắn và nang lẫn nhau), đặc biệt là ở phần phụ, và dịch tự do tại cùng đồ.
Nếu beta-hCG huyết thanh ở trên một mức nhất định (được gọi là vùng phân biệt), siêu âm có thể phát hiện ra một túi thai ở bệnh nhân mang thai trong tử cung. Mức này thường là khoảng 2000 mIU/mL. Nếu mức beta-hCG cao hơn mức ngưỡng phân biệt và không phát hiện ra một túi thai trong tử cung, thì có thể là thai ngoài tử cung. Sử dụng siêu âm qua âm đạo và Doppler màu có thể tăng tỷ lệ phát hiện.
Nếu mức beta-hCG nằm dưới mức ngưỡng phân biệt và siêu âm không nghi ngờ gì, bệnh nhân có thể có thai trong tử cung sớm hoặc có thai ngoài tử cung. Nếu đánh giá lâm sàng gợi ý có thai ngoài tử cung (ví dụ như các dấu hiệu xuất huyết đáng kể hoặc kích ứng phúc mạc) thì có thể cần phải làm thủ thuật nội soi để khẳng định chẩn đoán.
Nếu thai ngoài tử cung xuất hiện không rõ ràng và bệnh nhân ổn định, beta-hCG huyết thanh có thể được đo lại trên cơ sở ngoại trú (thường là 2 ngày một lần). Thông thường, mức tăng gấp đôi sau mỗi 1,4 đến 2,1 ngày trong đến 41 ngày; trong rường hợp thai ngoài tử cung (và trong sẩy thai), mức độ tăng có thể thấp hơn dự kiến và thường không nhanh tăng gấp đôi. Nếu nồng độ beta-hCG không tăng lên như mong đợi hoặc nếu giảm, chẩn đoán sẩy thai tự nhiên và thai ngoài tử cung sẽ được xem xét lại.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thị Xuân Minh - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Thai ngoài tử cung là một trong những bệnh lý sản khoa khá phổ biến đối với phụ nữ đang mang thai. Đây là một tình trạng bệnh lý vô cùng nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng của sản phụ nên khi có những dấu hiệu nghi ngờ thì bệnh nhân nên đến những cơ sở khám thai để bác sĩ có cách xử lý thai ngoài tử cung cũng như phương pháp điều trị thai ngoài tử cung hiệu quả nhất. Thai ngoài tử cung được định nghĩa là tình trạng trứng của người phụ nữ làm tổ cũng như phát triển tại vị trí ngoài nội mạc tử cung khiến cho bào thai phát triển không bình thường. Các vị trí mà trứng thường làm tổ trong bệnh thai ngoài tử cung đó là vòi trứng, buồng trứng, ổ bụng, cổ tử cung, vết mổ thành tử cung... Trong đó, trên lâm sàng thì thai ngoài tử cung thường bắt gặp nhiều nhất ở vòi trứng, nguy hiểm nhất là vị trí liên kết giữa vòi trứng và tử cung được gọi là thai đoạn kẽ sẽ gây nên tình trạng vỡ thai từ giai đoạn đầu khiến sản phụ chảy máu rất nhiều và nhanh, đồng thời cũng sẽ có nguy cơ gây chết thai sau khi xử lý trường hợp này. Các trường hợp khác có thể gặp ở các vị trí còn lại, một số có thể xuất hiện thai ngoài tử cung thai ở hai bên hoặc đa thai với một thai xuất hiện ở buồng tử cung, hai thai còn lại nằm ngoài lòng tử cung nhưng rất hiếm. Đa số các trường hợp thai ngoài tử cung sẽ diễn biến theo trình tự các giai đoạn, đầu tiên sẽ là sảy qua loa, tiếp theo đó sẽ có hiện tượng thoái triển một cách tự nhiên hay còn gọi là thai ngoài tử cung tự tiêu, và nếu nặng hơn thì sẽ bị vỡ ống dẫn trứng gây nên tình trạng xuất huyết ổ bụng rất nguy hiểm đến tính mạng của thai phụ và cần được phẫu thuật cấp cứu.  Thai ngoài tử cung Một số yếu tố nguy cơ dẫn đến thai ngoài tử cung đó là:
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỷ lệ thai ngoài tử cung ngày nay đang dần tăng lên vì hiện tượng nạo phá thai diễn ra nhiều hơn cũng như bệnh nhân mắc phải các bệnh lây qua đường tình dục. Vì vậy, khi có bất cứ triệu chứng nào khiến bệnh nhân nghi ngờ mắc phải thai ngoài tử cung thì cần đi khám sớm nhất để được tư vấn cách xử lý thai ngoài tử cung hợp lý nhất. Các dấu hiệu của thai ngoài tử cung mà thai phụ không được bỏ qua đó là trễ kinh, ngực căng tức, đau bụng bất thường, ra máu âm đạo bất thường. Đặc biệt, khi bệnh nhân có triệu chứng đau bụng dữ dội, đột ngột hoặc có thể là đau vai kèm theo chóng mặt và ngất xỉu thì khả năng rất cao đối với tình trạng vỡ khối thai, vì vậy trong những trường hợp này cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị. Cần lưu ý khi bị đau bụng dữ dội trong thai kỳ Các phương pháp điều trị thai ngoài tử cung được áp dụng hiện nay bao gồm:
Phẫu thuật được thực hiện trong thai ngoài tử cung là kỹ thuật mổ hở ổ bụng để cắt vòi trứng hoặc mở vòi trứng và lấy khối thai ra bên ngoài, sau đó tiến hành cầm máu cho sản phụ và bảo tồn vòi trứng để sản phụ tiếp tục có khả năng sinh con vào lần kế tiếp. Ngoài ra, mổ nội soi thai ngoài tử cung là phương pháp hiện đại nhất hiện nay, cho phép vết mổ lành nhanh hơn và ít xâm lấn đến cơ thể bệnh nhân hơn, tuy nhiên phương pháp này chỉ hiệu quả khi bệnh nhân thai ngoài tử cung đến gặp bác sĩ trong thời gian sớm nhất, nếu khối thai đã vỡ thì sẽ gây chảy máu ổ bụng nên rất khó để mổ nội soi Điều trị nội khoa cũng là một cách xử lý thai ngoài tử cung hiệu quả. Thuốc được dùng để điều trị nội khoa thai ngoài tử cung là Methotrexate, RU486, Prostaglandine, Clorua Kali..., trong đó phổ biến và hiệu quả nhất vẫn là Methotrexate. Cơ chế tác động của Methotrexate lên cơ thể sản phụ đó là ngăn chặn quá trình hoạt động của enzyme chuyển hóa acid folic không hoạt hóa thành acid folic hoạt hóa là thành phần của acid amin, từ đó Methotrexate sẽ gián tiếp ngăn cản sự phân chia DNA, kết quả là tế bào không thể sinh sôi cũng như phát triển được nên khối thai nằm ở ngoài tử cung sẽ được hấp thụ vào cơ thể sau khi dùng thuốc khoảng từ 4 đến 6 tuần. Điểm đặc biệt của phương pháp này đó là ống dẫn trứng của sản phụ vẫn được giữ lại để tạo điều kiện cho lần mang thai tiếp theo của sản phụ. Methotrexate giúp khối thai nằm ngoài tử cung được hấp thụ vào cơ thể Khi chỉ định Methotrexate thì sẽ có 2 phác đồ được bác sĩ lựa chọn phụ thuộc vào nồng độ Beta hCG trong cơ thể người phụ nữ khi chưa dùng thuốc, bao gồm phác đồ đơn liều và phác đồ đa liều. Bệnh nhân sẽ được điều trị và theo dõi chỉ số nồng độ Beta hCG, nếu nồng độ này âm tính sau điều trị thì sẽ đạt hiệu quả. Một số trường hợp nồng độ Beta hCG có thể tăng và giảm sau khi dùng thuốc thì bệnh nhân sẽ được điều chỉnh liều Methotrexate lại và có thể áp dụng phẫu thuật nếu cần thiết. Một số tác dụng phụ khi dùng Methotrexate mà bệnh nhân cần lưu ý đó là:
Thai ngoài tử cung là bệnh lý thường gặp trong thời kỳ mang thai, có thể gây nguy hiểm cho tính mạng của sản phụ. Cách xử lý thai ngoài tử cung khi bệnh nhân đến sớm và kịp thời, khi thai chưa vỡ là điều trị nội khoa. Đây là phương pháp hiệu quả, ngăn chặn sự phát triển của khối thai nằm ngoài tử cung mà vẫn bảo tồn được vòi trứng. Tuy nhiên, những trường hợp nặng hơn và thai đã vỡ thì phương pháp điều trị thai ngoài tử cung thường được sử dụng là phẫu. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh lý thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện. BS Phạm Thị Xuân Minh đã có 30 năm kinh nghiệm khám và điều trị trong lĩnh vực Sản Phụ khoa đặc biệt là lĩnh vực Sản bệnh lí, chuyên môn, xử trí nhiều ca phẫu thuật nặng và khó. Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
Mang thai ngoài tử cung có dấu hiệu gì? XEM THÊM: |
