Di truyền
Điều trị
Thuốc giúp kiểm soát chứng hưng cảm và trầm cảm cũng như ngăn ngừa tái phát khi tâm trạng đã ổn định. Một số tác dụng phụ nhẹ thường gặp và có thể được thảo luận với bác sĩ tâm thần.
Rối loạn lưỡng cực thường được điều trị bằng nhiều loại thuốc khác nhau bao gồm;
- Thuốc ổn định tâm trạng
- Thuốc chống loạn thần
- Thuốc chống trầm cảm (thường được kê đơn trong thời gian ngắn trong giai đoạn trầm cảm).
Tâm lý trị liệu:
Rối loạn lưỡng cực có thể ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực của cuộc sống. Tâm lý trị liệu là một phần quan trọng trong điều trị và có thể trang bị cho bệnh nhân kiến thức về bản thân và các kỹ thuật để quản lý vấn đề của họ tốt hơn. Các loại trị liệu khác như trị liệu bằng âm nhạc, trị liệu nghệ thuật và yoga cũng có thể mang lại lợi ích cao.
“Nếu bạn chưa từng trải qua hoặc không có thành viên nào trong gia đình từng trải qua thì có lẽ bạn không biết chứng rối loạn lưỡng cực có thể đau đớn đến mức nào. Chúng ta phải nhận thức được điều đó. Nếu bạn hoặc bất kỳ người thân nào của bạn biểu hiện dấu hiệu hoặc triệu chứng, bạn phải được chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt. Khi bạn chấp nhận sự thật và bắt đầu điều trị, bạn có thể quay lại sống cuộc sống bình thường. Không có gì gọi là “quá muộn”, miễn là bạn hãy bắt đầu ngay bây giờ và nỗ lực hết mình”
Kendo Kreangkraimas Photjanasuntorn
- Liệu pháp sốc điện – ECT:
Peanchanan (BOS) LeeudomwongECT là một lựa chọn an toàn và hiệu quả cho những bệnh nhân mắc bệnh máy chủ hoặc những người không thể phục hồi bằng các phương pháp điều trị khác. Dòng điện được sử dụng để kích thích não làm thay đổi các chất hóa học trong đó. Bệnh nhân phải ở lại bệnh viện để theo dõi chặt chẽ và có thể gặp các tác dụng phụ ngắn hạn như lú lẫn, mất phương hướng và mất trí nhớ. ECT vẫn chưa được phát hiện là có tác dụng phụ tiêu cực lâu dài.
“Khi còn là thiếu niên, tôi rất liều lĩnh. Tôi nghĩ mình là một thiên tài đặc biệt có thể dễ dàng tạo ra 200 triệu Baht. Tôi thích mua sắm, tiệc tùng, đi ăn ngoài và tiêu tiền. Sau khi cơn hưng cảm chuyển sang trầm cảm, tôi cảm thấy như vậy.” vô giá trị và có ý định tự tử mà không nhận ra rằng đó là một “căn bệnh”. Chính giai đoạn trầm cảm đã khiến tôi phải tìm kiếm sự giúp đỡ. Bạn sẽ không biết có điều gì đó không ổn xảy ra với mình trong cơn hưng cảm. Việc điều trị bắt đầu bằng thuốc kèm theo liệu pháp tâm lý. Tôi đã tham gia trong các hoạt động đã giúp tôi hồi phục và tôi đã học được cách sống chung với căn bệnh này một cách hiểu biết và hạnh phúc. Tôi đã lấy lại được chất lượng cuộc sống của mình”
Rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một chứng bệnh rối loạn tâm thần gây ra sự biến đổi cảm xúc không ổn định. Người bệnh chuyển từ cảm xúc hưng phấn sang ức chế một cách xen kẽ có chu kỳ. Một số người có vòng tuần hoàn khí sắc thay thế nhanh chóng giữa các đợt trầm cảm và hưng cảm, đôi lúc, người bệnh có tình trạng kết hợp vừa có những triệu chứng hưng cảm, vừa có những triệu chứng trầm cảm.
Tùy vào mỗi người mà các cơn hưng cảm và trầm cảm sẽ có số lượng và tần suất khác nhau. Có thể chỉ bị một, hay cơn, trong khi một số người khác thì bị rất nhiều cơn hưng cảm hay trầm cảm. Rối loạn cảm xúc lưỡng cực ảnh hưởng đến cả nam và nữ, ở mọi lứa tuổi. Bệnh thường khởi phát ở độ tuổi 18-24 tuổi.
2. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực
Triệu chứng của trầm cảm
Cảm thấy đau buồn có thể là một phản ứng rất bình thường trước các sự kiện xảy ra trong đời, nhưng một bệnh liên quan đến trầm cảm có thể là một phần của rối loạn lưỡng cực. Cảm giác đau buồn dần trở nên tệ đi và sẽ xảy ra trong thời gian dài và người bị sẽ gặp khó khăn để đối đầu với các vấn đề thường ngày. Các đợt trầm cảm trong rối loạn cảm xúc lưỡng cực thường kéo dài vài tháng.
Một số hay tất cả các triệu chứng sau đây có thể xảy ra:
- Cảm giác không hạnh phúc không thể tan biến
- Mất cảm hứng trong các công việc
- Không thể tận hưởng các công việc
- Cảm thấy mệt mỏi và mất năng lượng
- Thay đổi thối quen ăn uống
- Sụt kí hay tăng kí
- Khó ngủ, dễ thức giấc, ngủ nhiều
- Giảm ham muốn tình dục
- Cảm giác vô dụng và có lỗi cực kì
- Không thấy tương lai lạc quan
- Có vấn đề về suy nghĩ hay tập trung
- Cảm thấy khó để đưa ra quyết định dù chỉ là quyết định nhỏ
- Có ý nghĩ rằng một người nào đó tốt hơn nên chết đi hay có ý nghĩ về việc tổn thương một người nào đó
Triệu chứng của hưng cảm
Một cơn hưng cảm của rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một giai đoạn kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, suốt giai đoạn đó một người cảm thấy cực kì tốt, phấn khích, cao hứng, giàu năng lượng hay dễ cáu kỉnh.
Sự gia tăng về khí sắc này có thể rất mạnh mẽ, đôi lúc khiến người bệnh bị mất liên hệ với thực tế và bắt đầu tin vào những thứ kì lạ, có những nhận định sai lầm và có những hành vi đáng xấu hổ, gây hấn hay thậm chí nguy hiểm.
Một số hay tất cả các triệu chứng sau đây có thể xảy ra:
- Gia tăng tâm trạng, không phù hợp với tình huống cá nhân. Thường người bệnh sẽ cực kì sảng khoái, bị lấn át bởi cảm giác khỏe mạnh và quan trọng hóa bản thân.
- Giàu năng lượng và tăng động.
- Nói nhiều, thường nhanh và to hơn bình thường, khó mà người khác có thể theo kịp.
- Giảm nhu cầu ngủ.
- Mất ức chế dẫn đến hành vi không thích hợp và bốc đồng.
- Dễ kích động.
- Mất tập trung và chú ý.
- Có những ý tưởng lớn và vô cùng lạc quan.
- Ở những trường hợp nặng, bệnh nhân sẽ có các triệu chứng tâm thần về ảo tưởng và ảo giác. Nội dung thường liên quan đến sự phấn khích và các cảm giác không thực tế về tầm quan trọng của bản thân.
- Cơn hưng cảm nhẹ các triệu chứng thường xảy ra với một mức độ thấp hơn và thường dễ loại bỏ.
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Nếu bạn hay ai đó bạn biết có các triệu chứng rối loạn cảm xúc lưỡng cực, việc tìm sự giúp đỡ y tế rất quan trọng. Bạn nên tới gặp các bác sĩ tâm thần ngay để điều trị. Nếu đã được chẩn đoán bị rối loạn cảm xúc lưỡng cực, điều quan trọng là việc tránh tái phát trong tương lai. Việc điều trị bao gồm thuốc và điều trị tâm lý.
3. Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực
Rối loạn cảm xúc lưỡng cực được cho là do sự mất cân bằng của các chất truyền tin trong não. Bệnh thường xảy ra trong gia đình, và được cho là sự khác biệt trên mã gene khiến họ dễ mắc rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Các sự kiện lớn trong đời như mất đi người thân, tan vỡ trong các mối quan hệ hay các căng thẳng lớn khác có thể khởi phát các đợt bệnh, đồng thời có thể khởi phát các bệnh thực thể hay các vấn đề về giấc ngủ.
4. Điều trị bệnh rối loạn cảm xúc lưỡng cực
Các đợt trầm cảm sẽ được điều trị với thuốc chống trầm cảm và liệu pháp tâm lý. Các đợt hưng cảm có thể được điều trị với các thuốc ổn định khí sắc hoặc các thuốc chống loạn thần. Để ngừa tái phát, bác sĩ sẽ tư vấn liệu trình điều trị tùy vào tình trạng từng bệnh nhân.
Cần có thời gian để các thuốc phát huy tác dụng, và việc điều chỉnh thuốc thích hợp nhất dựa vào cơ địa mỗi người là khác nhau; vì thế bệnh nhân không nên tự ý ngưng thuốc hoặc tự ý sử dụng thuốc mà chưa được sự đồng ý của bác sĩ.
