Đây là kiến thức Địa lý lớp 6, học trong học kỳ I bài Chuyển động tự quay quanh trục của Trái đất và hệ quả. Show
Như chúng ta đều biết, Trái đất không ngừng tự quay quanh một trục tưởng tượng của nó. Trong quá trình tự quay, trục Trái đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66 độ 33.
Hướng tự quay của Trái đất quanh trục của nó là từ tây sang đông. Việc Trái đất chuyển động tự quay quanh trục của mình cũng gây ra các hệ quả như có ngày đêm luân phiên nhau, có giờ trên Trái đất và sự lệch hướng chuyển động của vật thể. Lực làm lệch hướng này được gọi là lực Coriolis. Lực này được đặt theo tên của nhà toán học và vật lý học người Pháp Gaspard-Gustave de Coriolis, người đã mô tả nó vào năm 1835. Lực Coriolis là một hiện tượng vật lý mô tả sự tác động của quá trình quay của Trái đất lên các vật thể di chuyển trên bề mặt hành tinh. Hiện tượng này đặc biệt quan trọng trong ngành khí tượng và hải dương học, và nó giải thích tại sao các dòng khí và dòng nước biển có xu hướng lệch hướng khi di chuyển từ cận trục quay Trái đất ra xa trục quay.
Lực Coriolis được mô tả như sau: Khi một vật thể di chuyển trên bề mặt Trái đất, nó thấy mình di chuyển theo một đường thẳng trong hệ tọa độ cố định trên Trái đất. Tuy nhiên, bởi vì mặt đất dưới vật thể đó đang quay theo trục của hành tinh, vật thể này thực sự đang di chuyển trong một hệ tọa độ quay theo trục của Trái đất. Điều này tạo ra hiệu ứng lực Coriolis, làm thay đổi hướng di chuyển của vật thể. Ở bán cầu Bắc, lực Coriolis gây ra hiệu ứng làm cho các vật thể di chuyển ngoài từ trục quay (theo hướng phía đông) có xu hướng bị lệch sang phải (theo hướng đông bắc). Ở bán cầu Nam, lực Coriolis gây ra hiệu ứng làm cho các vật thể di chuyển ngoài từ trục quay (theo hướng phía đông) có xu hướng bị lệch sang trái (theo hướng tây nam).
Lực Coriolis cực kỳ quan trọng trong việc hiểu và dự đoán các hiện tượng thời tiết, dòng biển, và các hiện tượng khí tượng và oceangraphy khác trên Trái đất. Chính bởi vậy, người ở nửa cầu Bắc đang chuyển động lệch về bên phải so với hướng ban đầu. Còn người ở nửa cầu Nam, vật đang chuyển động lệch về bên trái so với hướng ban đầu. Mặt Trăng quay cùng Trái Đất một vòng quanh tâm khối chung hết 27,32 ngày so với các ngôi sao trên nền. Khi kết hợp với chu kỳ quay quanh Mặt Trời của hệ Trái Đất-Mặt Trăng thì thời gian của một tháng giao hội từ sóc này tới sóc kế tiếp là 29,53 ngày. Quan sát từ cực Bắc thiên cầu, chuyển động của Trái Đất, Mặt Trăng và sự tự quay quanh trục của chúng là ngược chiều kim đồng hồ. Nhìn từ một điểm cao thuận lợi trên cực Bắc của cả Trái Đất và Mặt Trời, Trái Đất dường như quay quanh Mặt Trời theo chiều ngược chiều kim đồng hồ. Mặt phẳng quỹ đạo và mặt phẳng trục không vuông góc với nhau: trục Trái Đất nghiêng một góc khoảng 23,5° so với đường thẳng vuông góc với mặt phẳng Trái Đất-Mặt Trời và mặt phẳng Trái Đất-Mặt Trăng nghiêng khoảng 5 độ so với mặt phẳng Trái Đất-Mặt Trời. Nếu không có độ nghiêng như vậy thì cứ hai tuần lại có hiện tượng thực với nhật thực và nguyệt thực xen kẽ nhau.  Quyển Hill (đặt theo tên nhà thiên văn học người Mỹ George William Hill) là quyển (vùng không gian) tầm ảnh hưởng của lực hấp dẫn của Trái Đất, có bán kính khoảng 1,5 Gm (hay 1.500.000 km). Đây là khoảng cách lớn nhất mà lực hấp dẫn của Trái Đất có thể thắng được lực hấp dẫn của Mặt Trời và các hành tinh khác. Các vật thể phải quay quanh Trái Đất trong khu vực này, hoặc chúng không bị trói buộc bởi lực hấp dẫn của Mặt Trời. Trái Đất, cũng như toàn bộ hệ Mặt Trời nằm trong dải Ngân Hà, quay quanh tâm của Ngân Hà với khoảng cách 25.000-28.000 năm ánh sáng, với vận tốc khoảng 220 km/s, với chu kỳ khoảng 225-250 triệu năm. Hiện nay nó nằm ở vị trí cách phía trên mặt phẳng xích đạo của Ngân Hà khoảng 20 năm ánh sáng, trong nhánh xoắn ốc Orion. Lý thuyết chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất và hệ quả Địa lí 6 Chân trời sáng tạo ngắn gọn, đầy đủ, dễ hiểu
- Trái Đất tự quanh quay trục tưởng tượng nối liền 2 cực và nghiêng một góc 66o33’ trên mặt phẳng quỹ đạo. - Thời gian Trái Đất quay hết 1 vòng quanh trục khoảng 24 giờ (một ngày đêm). II. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất 1. Sự luân phiên ngày đêm - Trái Đất có dạng hình cầu => một nửa được Mặt Trời chiếu sáng (ban ngày) và một nửa không được chiếu sáng (ban đêm). - Trái Đất tự quay quanh trục theo hướng từ tây sang đông => Mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt có ngày và đêm. \=> Hiện tượng ngày, đêm luân phiên nhau. 2. Giờ trên Trái Đất - Giờ địa phương: Các địa điểm nằm trên cùng một kinh tuyến có cùng một giờ. - Giờ khu vực: + Bề mặt Trái Đất được chia ra làm 24 khu vực giờ khác nhau. + Mỗi khu vực giờ là một múi giờ, tương ứng 15o kinh tuyến. - Múi giờ có đường kinh tuyến gốc đi qua đài thiên văn Grin-uých (Luân Đôn, Anh) được chọn làm múi giờ gốc (múi giờ số 0). \=> Trên thực tế, ranh giới giữa các múi giờ trên đất liền được điều chỉnh theo đường biên giới của các quốc gia. 3. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể di chuyển trên bề mặt Trái Đất - Lực Cô-ri-ô-lit khiến các vật thể đang chuyển động trên Trái Đất đều bị lệch so với hướng ban đầu. - Vật thể đang chuyển động ở bán cầu Bắc lệch về bên phải, bán cầu Nam lệch về bên trái so với hướng ban đầu. Tải về
Sáng nay, trước khi đến trường, Hoàng định gọi điện hỏi thăm một người bạn ở nước Anh. Thấy vậy, mẹ của Hoàng đã khuyên bạn ấy hãy gọi vào thời điểm khác phù hợp hơn. Theo em, tại sao mẹ của Hoàng lại khuyên như vậy? Em hãy tư vấn cho Hoàng thời điểm phù hợp để gọi điện hỏi thăm bạn của mình. Trái đất chuyển động xung quanh trục mất thời gian là bao lâu?Một ngày Trái đất là thời gian Trái đất tự quay quanh trục một vòng (thực hiện được một chu kỳ tự quay). Một năm Trái đất là thời gian Trái đất quay xung quanh Mặt trời một vòng (thực hiện được một chu kỳ quay quanh Mặt trời), khoảng 365 ngày. Tại sao Trái đất quay xung quanh mặt trời?Nguyên nhân cơ bản khiến các hành tinh chuyển động theo quỹ đạo hay quay quanh mặt trời là do trọng lực của mặt trời "giữ" các hành tinh trên quỹ đạo của chúng. Giống như mặt trăng quay quanh trái đất là nhờ sức kéo từ lực hấp dẫn của trái đất, thì trái đất quay quanh Mặt trời nhờ sức kéo từ trọng lực của mặt trời. Trái đất quay 1 vòng hết bao nhiêu thời gian?Một ngày Trái đất là thời gian Trái đất tự quay quanh trục một vòng (thực hiện được một chu kỳ tự quay). Một năm Trái đất là thời gian Trái đất quay xung quanh Mặt trời một vòng (thực hiện được một chu kỳ quay quanh Mặt trời), khoảng 365 ngày. Trái đất chuyển động tự quay quanh trục theo hướng nào thời gian và góc nghiêng là bao nhiêu?- Hướng tự quay: Trái đất quay quanh trục tưởng tượng có hướng từ Tây sang Đông, ngược chiều kim đồng hồ nếu nhìn từ cực Bắc. - Trong khi tự quay, trục Trái Đất không đổi hướng, luôn nghiêng với mặt phẳng hoàng đạo một góc 66o33' (Mặt phẳng hoàng đạo là mặt phẳng chứa quỹ đạo của tâm Trái Đất khi quay quanh Mặt Trời). |
